Pico de Orizaba

• Najbardziej znane szczyty świata 7 miejsce
• Najbardziej odizolowane szczyty świata 16 miejsce
• Siedem trzecich szczytów 3 miejsce
• Volcanic Seven Summits 4.
• Kraj najwyższy na 20. miejscu
• 3. najwyższe szczyty w Ameryce Północnej
• Ameryka Północna na 3. miejscu
• Najwyższe główne szczyty Meksyku 1.

Pico de Orizaba, znany również jako „Citlaltépetl” (od Nahuatl citlal (in) = star i tepētl = mountain ), jest nieaktywnym stratowulkanem, najwyższą górą w Meksyku i trzecią co do wysokości w Ameryce Północnej, po Denali na Alasce w Stanach Zjednoczonych i Mount Logan w Kanadzie. Pico de Orizaba to także najwyższy szczyt wulkaniczny w Ameryce Północnej. Wznosi się na wysokość 5636 metrów (18 491 stóp) nad poziomem morza na wschodnim krańcu pasma wulkanicznego transkeksykańskiego, na granicy stanów Veracruz i Puebla. Wulkan jest obecnie uśpiony, ale nie wygasł, a ostatnia erupcja miała miejsce w XIX wieku. Jest to drugi co do wielkości szczyt wulkaniczny na świecie po afrykańskiej górze Kilimandżaro.

Spis treści

• 1 toponimia
• 2 topografia
• 3 lodowce
• 4 klimat
• 5 geologia
• 6 geografia
• 7 historia
• 8 wspinaczka i rekreacja
• 9 Zobacz także
• 10 Przypisów
• 11 Odnośniki
• 12 Linki zewnętrzne

Toponimia

Pico de Orizaba wychodzi na dolinę i miasto Orizaba, od którego wzięła swoją hiszpańską nazwę. W epoce kolonialnej wulkan był również znany jako Cerro de San Andrés ze względu na pobliską osadę San Andrés Chalchicomula u jego podstawy.

Jego nazwa Náhuatl, Citlaltépetl, pochodzi od citlalli (gwiazda) i tepētl (góra), co oznacza „Gwiezdną Górę”. Uważa się, że nazwa ta wywodzi się z faktu, że pokryty śniegiem szczyt można oglądać przez cały rok na setkach kilometrów w całym regionie. Nazwa ta nie jest jednak używana przez mówców Náhuatl z obszaru Orizaba, którzy zamiast tego nazywają ją Istaktepetl ( Iztactépetl w tradycyjnej ortografii klasycznego nahuatl), co oznacza „Biała Góra '.

Trzecie imię, Poyauhtecatl, co oznacza „ten, który barwi lub oświetla”, zostało również odnotowane. Nazwę tę nadali Tlaxcaltecs na pamiątkę ich zaginionego kraju.

Topografia

Szczyt Citlaltépetl gwałtownie wznosi się na wysokość 5636 m (18 491 stóp) nad poziomem morza; ma wysokość topograficzną 4922 m (16148 stóp). Dominująca w regionie Pico de Orizaba jest najwyższym szczytem Meksyku i najwyższym wulkanem w Ameryce Północnej; jest to również trzeci co do wysokości szczyt w Ameryce Północnej po Denali i Mount Logan. Orizaba zajmuje 7 miejsce na świecie pod względem znaczenia topograficznego. Jest to drugi co do wielkości szczyt wulkaniczny na świecie po afrykańskiej górze Kilimandżaro, a także wulkan zajmuje 16 miejsce na świecie pod względem izolacji topograficznej. Około 110 km (68 mil) na zachód od portu Veracruz, jego szczyt jest widoczny dla statków zbliżających się do portu w Zatoce Meksykańskiej, a o świcie promienie słoneczne padają na Pico, podczas gdy Veracruz nadal leży w cieniu. Topografia Pico de Orizaba jest asymetryczna od środka krateru; wschodnia ściana jest najbardziej stromą stroną wulkanu, a północno-zachodnia ścianą najbardziej stopniową. Stopniowe zbocza północno-zachodniej ściany wulkanu pozwalają na występowanie dużych lodowców i jest najczęściej uczęszczaną trasą dla turystów wędrujących na szczyt.

Lodowce

Pico de Orizaba jest jednym z zaledwie trzech wulkanów w Meksyku, które nadal wspierają lodowce i jest domem dla największego lodowca w Meksyku, Gran Glaciar Norte. Orizaba ma dziewięć znanych lodowców: Gran Glaciar Norte, Lengua del Chichimeco, Jamapa, Toro, Glaciar de la Barba, Noroccidental, Occidental, Suroccidental i Oriental. Wysokość linii równowagi (ELA) nie jest znana dla Orizaby. Śnieg po południowej i południowo-wschodniej stronie wulkanu topi się szybko z powodu promieniowania słonecznego, ale niższe temperatury po stronie północno-zachodniej i północnej pozwalają na powstawanie lodowców. Kąt nasłonecznienia i redepozycja wiatru po stronie północno-zachodniej i północnej pozwalają na ciągłe gromadzenie się śniegu będącego źródłem lodowców wylotowych. Po północnej stronie Orizaba, Gran Glaciar Norte wypełnia wydłużony basen górski i jest źródłem siedmiu lodowców wylotowych. Główny lodowiec rozciąga się na 3,5 km (2,2 mil) na północ od krawędzi krateru i ma powierzchnię około 9,08 km2 (3,51 2) zstępującą od 5650 m (18,540 stóp) do około 5000 m (16 000 stóp). Ma nieco nieregularny i schodkowy profil, który jest częściowo spowodowany konfiguracją podłoża skalnego. Większość szczelin ma grubość około 50 m (160 stóp).

Poniżej wysokości 5000 m (16 000 stóp), po północnej stronie wulkanu, lodowce wylotowe Lengua del Chichimeco i Jamapa rozciągają się na północ i północny zachód, odpowiednio o 1,5 km (0,93 mil) i 2 km (1,2 mil). Płat końcowy Lengua del Chichimeco na wysokości 4740 m (15550 stóp), o nachyleniu zaledwie 140 m / km (740 stóp / mi), jest niskim, szerokim wachlarzem lodowym, który ma wypukły do ​​góry profil, przód typowy dla prawie wszystkie meksykańskie lodowce. Najbardziej charakterystycznym lodowcem jest Glaciar de Jamapa, który opuszcza Gran Glaciar Norte na wysokości około 4975 m (16322 stóp), a po 2 km (1,2 mil) z nachyleniem 145 m / km (770 stóp / mil) dzieli się na dwie małe języki, które kończą się na 4650 m (15 260 stóp) i 4640 m (15 220 stóp). Oba języki kończą się szerokimi, wypukłymi w górę wachlarzami lodu, przerzedzającymi się wzdłuż ich krawędzi. Wycofanie się tych języków przed 1994 rokiem spowodowało znaczną erozję w dole rzeki i zakopało ich krawędzie przez szczątki skał ablacyjnych.

Zachodnia strona Gran Glaciar Norte generuje pięć lodowców wylotowych. Od północy do południa pierwsze dwa, Glaciar del Toro i Glaciar de la Barba, to wiszące klify lub lodowce lodowcowe, osiągające szczyty gigantycznych stopni lawy odpowiednio na 4930 m (16 170 stóp) i 5090 m (16 700 stóp). Następnie schodzą od 200 do 300 m (660 do 980 stóp) dalej w dół w głąb dolin strumieni jako ogromne bloki lodu, ale nie są tam regenerowane. Około 1 km (0,62 mil), Glaciar Noroccidental, mały lodowiec wylotowy o długości 300 m (980 stóp), odpływa z boku Gran Glaciar Norte na około 5100 m (16700 stóp) i spływa z powierzchni lodu kilkadziesiąt metrów na odcinku 500 m (1600 stóp), opadających do 4920 m (16 140 stóp) z nachyleniem 255 m / km (1350 stóp / mil). Kolejny 1 km (0,62 mil) jeszcze dalej na południe, Glaciar Occidental odrywa się od Gran Glaciar Norte na zachód od krateru na szczycie na około 5,175 m (16,978 ft) jako stromy lodowiec o długości 1 km (0,62 mil) o nachyleniu 270 m / km (1400 stóp / mil), który kończy się na 4930 m (16 170 stóp). Z południowo-zachodniego narożnika góry, kolejny lodowiec wylotowy, Glaciar Suroccidental, o długości 1,6 km (0,99 mil), wypływa z Gran Glaciar Norte na wysokości 5250 m (17220 stóp) z nachyleniem 200 m / km (1100 stóp / mil), który również kończy się na 4930 m (16.170 stóp) na długiej gładkiej powierzchni.

Na wschód od stożka szczytowego, oddzielny lodowiec niszowy, Glaciar Oriental, o długości 1,2 km (0,75 mil) i nachyleniu równym 440 m / km (2300 ft / mil), spływa w dół zbocza góry od około 5600 do 5070 m (18370 do 16,630 ft); zawiera wiele szczelin i seraków i jest najtrudniejszym do pokonania lodowcem. Glacier Oriental miał powierzchnię około 420 000 m2 (4500 000 stóp kwadratowych) w 1958 r., Co daje łączną powierzchnię lodowców i pola firnowego na Citlaltépetl około 9,5 km2 (3,7 2). Żadne wcześniejsze historyczne zapisy aktywności języka lodowca (postęp lub recesja) nie są znane z lodowców Citlaltépetl. Chociaż pokrywa lodowa Gran Glaciar Norte jest pokryta śniegiem, można zobaczyć siedem lodowców wylotowych na nieregularnym zachodnim skraju czapy, zwłaszcza Glaciar de Jamapa i Glaciar Occidental.

Klimat

Klimat Pico de Orizaba, podobnie jak Sierra Madre Oriental, jest bardzo zróżnicowany ze względu na zmiany wysokości i przeważające wiatry. Ze względu na szerokość geograficzną i ekstremalnie nierówny teren wulkan doświadcza wielu mikroklimatów. Roślinność waha się od tropików na niższych wzniesieniach na wschodniej ścianie do alpejskich lasów na wyższych wysokościach.

Duże ilości opadów spadają na wschodnią ścianę wulkanu z powodu adiabatycznego chłodzenia i kondensacji od pasatowych wiatrów, które sprowadzić wilgoć z Zatoki Meksykańskiej. Ściana wschodnia jest często pokryta mgłą i niską zachmurzeniem. Klimat wschodniej ściany waha się od tropikalnego (Af) na niższych wysokościach do subtropikalnych wyżyn (Cwb) na wyższych wysokościach, z łagodnymi zmianami temperatur i średnimi rocznymi opadami 1600 mm (63 cali).

Klimat subtropikalny występuje na wysokości 2200–3200 m (7200–10,500 ft) nad poziomem morza z regularnymi opadami przez cały rok. Jesień i zima to częste mrozy i niewielki śnieg, ale śnieg po stronie południowej i południowo-wschodniej szybko topi się pod wpływem promieniowania słonecznego. Na północnej ścianie dominują subtropikalne wyżyny (Cwb). Ściana południowa przeważnie doświadcza wilgotnego klimatu subtropikalnego (Cwa), w którym występują najwyższe roczne temperatury w kwietniu.

Ze względu na wiatry katabatyczne na zachodniej stronie dominuje step (BSk), który tworzy cień deszczu poniżej 2600 m (8500 stóp) nad poziomem morza. Chociaż istnieją obszary po zachodniej stronie, które doświadczają (Cfa), większość obszaru jest półsucha z temperaturami od umiarkowanego do ciepłego i średnimi rocznymi opadami wynoszącymi 550 mm (22 cale). Roślinność to trawa i krzewy z kilkoma gatunkami alpejskimi.

Między 3200–4 300 m (10500–14 100 stóp), gdzie temperatury zwykle mieszczą się w zakresie od 2 do 5 ° C (36 do 41 ° F), przeważa kontynentalny klimat subarktyczny (Dfc). Ponad 4300 m (14100 stóp) z roczną średnią temperaturą -2 ° C (28 ° F), na szczycie przeważa tundra alpejska (ET); obfite opady śniegu i zamiecie śnieżne są powszechne przez cały rok. Śnieg na południu i południowym wschodzie topi się pod wpływem promieniowania słonecznego, ale wciąż pozostaje na północnych i północno-zachodnich ścianach. Ekstremalne zimno dominuje na powierzchni około 31 km2 (12 2).

Geologia

Pico de Orizaba ewoluował w trzech etapach, z których ostatni zapoczątkowany został około 16 000 lat temu pod koniec Plejstocen i holocen. Citlaltépetl składa się z trzech nałożonych na siebie stratowulkanów i intruzji kopuł, którymi są: Torrecillas (650–250 ka), Espolón de Oro (210–16 ka) i Citlaltépetl (do dziś 16 ka). Wulkan został utworzony przez grube andezytowe i dacytowe lawy, które następowały po powtarzających się wybuchach i wylewach lawy, które utworzyły kultową strukturę stożka. Wulkan jest obecnie uśpiony, ale nie wygasł. Ostatnia erupcja wulkanu miała miejsce w 1846 r. O sile VEI 2. Poprzednie erupcje miały miejsce w: 1687, 1613, 1589–1569, 1566, 1555–1545, 1539–1533, 1351, 1260, 1187, 1175, 1157, 220 AD, 140 AD, 90 AD, 40 AD, ~ 780 BC, ~ 1500 BC, ~ 2110 BC, ~ 2300 BC, ~ 2500 BC, ~ 2780 BC, ~ 4690 BC, ~ 6220 BC, ~ 6710 BC, ~ 7030 BC i ~ 7530 pne. Uważa się, że najbardziej gwałtowna erupcja w historii wulkanu miała miejsce około 6710 rpne i osiągnęła wielkość VEI 5, charakteryzującą się wytłaczaniem kopuły lawy i przepływem piroklastycznym.

Krater wulkanu jest eliptyczny, a jego średnica wynosi 478 m. (1568 stóp) i średnicy koniugatu wynoszącej 410 m (1350 stóp). Krater ma szacunkową powierzchnię 154,830 m2 (1666,600 stóp kwadratowych) i maksymalną głębokość 300 m (980 stóp). Pico de Orizaba jest stale pokryty czapą lodową składającą się z kilku lodowców. Lodowiec wylotowy, znany jako Jamapa Glacier, znajduje się po północno-wschodniej stronie szczytu; była potężną siłą w kształtowaniu wulkanu. Lodowiec Jamapa jest odpowiedzialny za znaczną część geomorfologicznej ewolucji regionu otaczającego wulkan.

Geografia

Pico de Orizaba znajduje się na 19 ° 1′48 ″ N 97 ° 16′12 ″ W, około 110 kilometrów (68 mil) na zachód od Zatoki Meksykańskiej i 200 kilometrów (120 mil) na wschód od Mexico City, na granicy stanów Veracruz i Puebla. Wulkan znajduje się około 480 kilometrów (300 mil) na południe od Zwrotnika Raka. Orizaba zakotwicza południowo-wschodni koniec Trans-meksykańskiego Pasa Wulkanicznego, łańcucha wulkanicznego, który biegnie z zachodu na wschód przez środkowy Meksyk. Towarzyszącym szczytem leżącym około sześciu kilometrów na południowy zachód od Pico de Orizaba jest Sierra Negra, na wysokości 4640 metrów (15223 stóp). Ten pomocniczy szczyt jest znacznie niższy niż jego ogromny sąsiad, ale droga do obserwatorium na jego szczycie jest najwyższą drogą w Ameryce Północnej.

Pico de Orizaba, jako część Sierra Madre Oriental, stanowi barierę między przybrzeżnymi równinami Zatoki Meksykańskiej a Płaskowyżem Meksykańskim. Wulkan blokuje wilgoć z Zatoki Meksykańskiej przed nasyceniem środkowego Meksyku i wpływa na klimat obu obszarów. Zarówno stan Veracruz, jak i Puebla zależą od Pico de Orizaba w zakresie dostarczania świeżej wody. Największą rzeką wypływającą z wulkanu jest Jamapa.

Historia

Pico de Orizaba był ważny w kulturach przedhiszpańskich, takich jak Aztekowie mówiący nahuatl i Totonacy . Wulkan jest częścią wielu rodzimych mitologii.

Podczas hiszpańskiego podboju Meksyku Hernán Cortés przeszedł u podnóża Pico de Orizaba; wulkan i otaczające go góry utrudniły mu podróż do Tenochtitlan i opóźniły go o wiele dni. W XVII wieku Korona Hiszpańska sfinansowała budowę kilku dróg omijających Citlaltépetl. Jedna z dróg została poprowadzona na południe od wulkanu przez miasta Orizaba i Fortín de las Flores, które stały się głównym szlakiem handlowym między Meksykiem a Veracruz na wybrzeżu Zatoki Perskiej. Krótka droga została później zbudowana przez jezuitów, aby założyć osadę u podnóża Pico de Orizaba. Hiszpanie wykorzystali wulkan jako punkt orientacyjny, aby poprowadzić się do portu Veracruz. Podczas walki o niepodległość Meksyku stoczono wiele bitew w pobliżu tego wulkanu.

W 1839 roku Henri Galeotti był pierwszym Europejczykiem, który zbadał wulkan, ale nie wszedł na szczyt. Podczas amerykańskiej okupacji Meksyku w 1848 r. Dwaj amerykańscy żołnierze, F. Maynard i William F. Raynolds, byli pierwszymi znanymi wędrowcami, którzy dotarli na szczyt Pico de Orizaba. W 1851 r. Francuski odkrywca Alejandro Doignon również dotarł na szczyt i znalazł maszt pozostawiony przez Amerykanów w 1848 r. W połowie XIX wieku Citlaltépetl był badany przez wielu naukowców, w tym niemiecki botanik Hugo Fink, który jako pierwszy odnotował liczne gatunki roślin występujące na wulkanie. W 1873 roku Martin Tritschler podniósł na szczycie flagę Meksyku.

16 grudnia 1936 roku prezydent Lázaro Cárdenas, starając się chronić naturalne piękno Pico de Orizaba, stworzył park narodowy o powierzchni 19 750 hektarów (48 800 akrów), które obejmowały wulkan z okolicą oraz osady Tlachichuca, Ciudad Serdán, La Perla, Mariano Escobedo i Calcahualco. Dekret federalny stał się prawem federalnym 4 stycznia 1937 r.

Wspinaczka i rekreacja

Pico de Orizaba co roku przyciąga wielu międzynarodowych wspinaczy. Istnieje wiele dróg, aby podejść do wulkanu i wspiąć się na niego, i wielu ludzi próbuje. Większość ludzi wspina się na górę w okresie od października do marca, kiedy pogoda jest sprzyjająca; temperatury nie zmieniają się znacznie z miesiąca na miesiąc ze względu na przebywanie w tropikach, a od kwietnia do września są to miesiące deszczowe w regionie. Najbardziej uczęszczana trasa zaczyna się od bazy Piedra Grande Hut („refugio”) przez lodowiec Jamapa, znajdujący się na wysokości 4270 m (14010 stóp) nad poziomem morza.

Inna opcja jako punkt wyjścia to wysoki obóz położony u podstawy lodowca na wysokości około 4900 m (16100 stóp) nad poziomem morza. Bardziej technicznym wyzwaniem dla doświadczonego wspinacza jest techniczna wspinaczka lodowa zwana głową węża, która obejmuje 10 wyciągów z lodu stopnia 3. Dodatkowo strona południowa oferuje inną trudną opcję; choć szlak jest krótszy, jest też bardziej stromy i trudniejszy. Po południowej stronie nie ma lodowców. Ostateczne wejście na szczyt prowadzi zwykle prostą i pozbawioną szczelin trasą lodowcową. Kalderę można opłynąć stosunkowo łatwo, chociaż w pewnym momencie wymaga to krótkiego, odsłoniętego trawersu stromych skał i lodu powyżej lodowca Este.