Odessa

Odessa lub Odessa (ukraiński: Одеса, romanizacja: Odesa (słuchaj); rosyjski: Оде́сса, zromanizowany: Odessa ; bułgarski: Одеса, romanized: Odesa ) to trzecie najbardziej zaludnione miasto Ukrainy i główny ośrodek turystyczny, port morski i węzeł komunikacyjny na północno-zachodnim brzegu Morza Czarnego. Jest to także centrum administracyjne Rejonu Odeskiego i obwodu odeskiego, a także wieloetniczne centrum kulturalne. Odessa jest czasami nazywana „perłą Morza Czarnego”, „południową stolicą” (pod rządami Imperium Rosyjskiego i Związku Radzieckiego) i „Południową Palmyrą”.

Przed carską lokacją Odessy starożytna W jego miejscu istniała grecka osada. Nowsza osada tatarska została założona w tym miejscu przez Haci I Girej, chana Krymu w 1440 roku, który został nazwany jego imieniem jako Hacibey (lub Khadjibey). Po okresie panowania Wielkiego Księstwa Litewskiego Hacibey i okolice stały się częścią domeny Osmanów w 1529 roku i pozostały tam aż do klęski imperium w wojnie rosyjsko-tureckiej w 1792 roku.

W 1794 roku miasto Odessy została założona dekretem rosyjskiej cesarzowej Katarzyny Wielkiej. Od 1819 do 1858 roku Odessa była wolnym portem - porto-franco. W okresie sowieckim był to najważniejszy port handlowy w Związku Radzieckim i baza radzieckiej marynarki wojennej. W dniu 1 stycznia 2000 r. Molo kwarantanny w morskim porcie handlowym w Odessie zostało ogłoszone wolnym portem i wolną strefą ekonomiczną na okres 25 lat.

W XIX wieku Odessa była czwartym co do wielkości miastem imperialnej Rosji , po Moskwie, Sankt Petersburgu i Warszawie. Jego historyczna architektura ma styl bardziej śródziemnomorski niż rosyjski, będąc pod silnym wpływem stylów francuskich i włoskich. Niektóre budynki są zbudowane w mieszance różnych stylów, w tym secesji, renesansu i klasycyzmu.

Odessa to port ciepłowodny. W Odessie znajduje się Port Odessa i Port Yuzhne, ważny terminal naftowy położony na przedmieściach miasta. W tym samym obwodzie, na południowy zachód od Odessy, znajduje się inny znaczący port, Czarnomorsk. Razem stanowią ważny węzeł komunikacyjny integrujący się z kolejami. Zakłady przetwórstwa ropy i chemii w Odessie są połączone z sieciami rosyjskimi i europejskimi strategicznymi rurociągami. Obecna populacja wynosi 1017699 (szac. Na rok 2020)

Spis treści

• 1 Imię
• 2 Historia
  • 2.1 Wczesna historia
  • 2.2 Ottoman Silistre
  • 2.3 Rosyjski podbój Sanjak of Özi (obwód ochakowski)
  • 2.4 Zmiana nazwy osady i założenie portu morskiego
  • 2.5 Początki rewolucji
  • 2.6 II wojna światowa
  • 2.7 Powojenna historia
• 3 Geografia
  • 3.1 Lokalizacja
  • 3.2 Klimat
• 4 Demografia
  • 4.1 Historyczna populacja
  • 4.2 Historyczny skład etniczny i narodowy
• 5 Jednostki rządowe i administracyjne
• 6 Pejzaż miejski
  • 6.1 Parki i ogrody
• 7 Edukacja
• 8 Kultura
  • 8.1 Muzea, sztuka i muzyka
  • 8.2 Literatura
  • 8.3 Kurorty i opieka zdrowotna
  • 8.4 Uroczystości i święta
  • 8.5 Znani Odessanie
• 9 Gospodarka
• 10 naukowców
• 11 Transport
  • 11.1 Transport morski
  • 11.2 Drogi s i transport samochodowy
  • 11.3 Koleje
  • 11.4 Transport publiczny
  • 11.5 Transport lotniczy
• 12 Sport
  • 12.1 Sportowcy
• 13 miast bliźniaczych - miasta siostrzane
  • 13.1 Miasta partnerskie
• 14 Zobacz także
• 15 Odnośniki
• 16 Cytowane źródła
• 17 Dodatkowe informacje
• 18 Linki zewnętrzne

• 2.1 Wczesna historia
• 2.2 Ottoman Silistre
• 2.3 Rosyjski podbój Sanjak of Özi (obwód ochacowski)
• 2.4 Zmiana nazwy założenie i założenie portu morskiego
• 2.5 Początki rewolucji
• 2.6 II wojna światowa
• 2.7 Powojenna historia

• 3.1 Lokalizacja
• 3.2 Klimat

• 4.1 Historyczna populacja
• 4.2 Historyczny skład etniczny i narodowy

• 6.1 Parki i ogrody

• 8.1 Muzea, sztuka i muzyka
• 8.2 Literatura
• 8.3 Kurorty i opieka zdrowotna
• 8.4 Uroczystości i święta
• 8.5 Godne uwagi Odessan s

• 11.1 Transport morski
• 11.2 Drogi i transport samochodowy
• 11.3 Koleje
• 11.4 Transport publiczny
• 11.5 Transport lotniczy

• 12.1 Sportowcy

• 13.1 Miasta partnerskie

Nazwa

Miasto zostało nazwane zgodnie z greckim planem Katarzyny Wielkiej. Został nazwany na cześć starożytnego greckiego miasta Odessos, które błędnie sądzono, że znajdowało się tutaj. Odessa położona jest pomiędzy starożytnymi greckimi miastami Tyras i Olbia, w odróżnieniu od położenia starożytnego Odessos dalej na zachód wzdłuż wybrzeża, którym jest obecnie Warna w Bułgarii.

Adrian Gribovsky, sekretarz stanu Katarzyny, twierdził wspomnienia, że ​​to imię było jego sugestią. Niektórzy wyrazili wątpliwości co do tego twierdzenia, podczas gdy inni zwrócili uwagę na reputację Gribowskiego jako uczciwego i skromnego człowieka.

Historia

Wczesna historia

Odessa była miejscem duża grecka osada nie później niż w połowie VI wieku pne (na tym obszarze od dawna znana jest nekropolia z V – III wieku pne). Niektórzy uczeni uważają, że była to osada handlowa założona przez greckie miasto Histria. Na podstawie dostępnych dowodów nie można jeszcze uznać, że Zatoka Odeska jest starożytnym „portem Histrian”. Archeologiczne artefakty potwierdzają rozległe powiązania między regionem Odessy a wschodnią częścią Morza Śródziemnego.

W średniowieczu kolejni władcy regionu Odessy obejmowali różne plemiona koczownicze (Pieczyngowie, Kumanie), Złotą Ordę, Chanat Krymski, Wielkie Księstwo Litewskie i Imperium Osmańskie. W XIV w. Prowadzili tam handel tatarzy krymscy z Jedysanów.

Od połowy XIII wieku terytorium miasta należało do domeny Złotej Ordy. Na włoskich mapach nawigacyjnych z XIV wieku w miejscu Odessy zaznaczony jest zamek Ginestra, ówczesne centrum kolonii Republiki Genui ( więcej Gazaria ). W czasach, gdy północne wybrzeże Morza Czarnego było kontrolowane przez Wielkie Księstwo Litewskie, istniała osada Kachibei, o której po raz pierwszy wspomniano w 1415 roku. W połowie XV wieku osada została wyludniona.

za panowania Chana Haci I Gireja z Krymu (1441–1466) chanat był zagrożony przez Złotą Ordę i Turków Osmańskich i w poszukiwaniu sojuszników chan zgodził się oddać obszar Litwie. Dzisiejsza Odessa była wówczas fortecą zwaną Khadjibey (nazwana od Hacı I Giray, a także pisana Kocibey po angielsku, Hacıbey lub Hocabey po turecku i Hacıbey po krymsku).

Ottoman Silistre

Khadjibey przeszedł pod bezpośrednią kontrolę Imperium Osmańskiego po 1529 roku jako część regionu znanego jako Yedisan po jednym z Hord Nogajów i był zarządzany przez osmańską Silistra (Özi) Eyalet, Sanjak of Özi. W połowie XVIII wieku Turcy odbudowali fortecę w Khadjibey (znanej również jako Hocabey), którą nazwano Yeni Dünya (dosłownie „Nowy Świat”). Hocabey było sanjackim centrum prowincji Silistre.

Rosyjski podbój Sanjak of Özi (obwód ochakowski)

Senna wioska rybacka, w której Odessa była świadkiem morskiej zmiany w swoim losie, gdy zamożny magnat i przyszły wojewoda kijowski (1791) Antoni Protazy Potocki wyznaczył szlaki handlowe przez port dla Polskiej Kompanii Czarnomorskiej i założył infrastrukturę w latach 80-tych XVIII w. podczas wojny rosyjsko-tureckiej. w latach 1787–1792 25 września 1789 r. oddział wojsk rosyjskich, w tym kozaków zaporoskich Aleksandra Suworowa i Iwana Gudowicza, zajął Chadżibej i Jeni Dunię do Imperium Rosyjskiego. Jedna sekcja wojsk znalazła się pod dowództwem Hiszpana w rosyjskiej służbie, generała dywizji José de Ribas (znanego w Rosji jako Osip Michajłowicz Deribas); dziś jego imię nosi główna ulica Odessy, ulica Deribasowska. Rosja formalnie weszła w posiadanie Sanjaka z Özi (obwód ochakowski) na mocy traktatu w Jassach (Jassy) z 1792 r. I stała się częścią Wicekrólestwa Jekaterynosławia. Nowo nabyty obwód Oczakowski rząd rosyjski obiecał Kozakom przesiedlenie. Za zgodą arcybiskupa Jekaterinoslava Amvrosiya, Czarnomorskiej Hostii Kosh, która znajdowała się na obszarze między Benderem a Oczakowem, zbudowana jako druga po drewnianym kościele św. Mikołaja Sucleia.

Najwyższy reskrypt z 17 czerwca W 1792 r., Skierowany do generała Kachowskiego, otrzymał rozkaz ustanowienia Dniestrzańskiej Granicy Twierdz. Dowódcą wojsk lądowych w obwodzie okakowskim został mianowany grafem (hrabią) Suworow-Rymnikskim. Główna forteca została zbudowana w pobliżu Sucleia u ujścia rzeki Botna jako Twierdza Głowy Dniestru przez inżyniera majora de Wollanta. W pobliżu nowej fortecy powstało nowe „Vorstadt” (przedmieście), do którego przenieśli się ludzie z Sucleia i Parkan. Wraz z ustanowieniem gubernatorstwa Voznesensk 27 stycznia 1795 r. Vorstadt otrzymało nazwę Tiraspol.

Miasto Odessa, założone przez rosyjską cesarzową Katarzynę Wielką, skupia się na miejscu tureckiej twierdzy Khadzhibei, która została zajęta przez armię rosyjską w 1789 roku. Flamandzki inżynier pracujący dla cesarzowej Franza de Volan (François Sainte de Wollant) polecił obszar twierdzy Khadzhibei jako miejsce dla podstawowego portu w regionie: miał wolny od lodu port, można było tanio zbudować falochrony, które uczyniłyby port bezpiecznym i byłby w stanie pomieścić duże floty. Namiestnik z Jekaterynosławia i Woznesenska, Platon Zubov (jeden z ulubionych Katarzyny) poparł tę propozycję, aw 1794 roku Katarzyna zatwierdziła założenie nowego miasta portowego i zainwestowała pierwsze pieniądze w budowę miasta.

Jednak w sąsiedztwie nowej oficjalnej miejscowości istniała już kolonia mołdawska, która pod koniec XVIII wieku była samodzielną osadą o nazwie Mołdawanka. Niektórzy lokalni historycy uważają, że osada wyprzedza Odessę o około trzydzieści lat i twierdzą, że miejscowość została założona przez Mołdawian, którzy przybyli, aby zbudować fortecę Yeni Dunia dla Osmanów i ostatecznie osiedlili się na tym obszarze pod koniec lat sześćdziesiątych XVII wieku, tuż obok osady. Khadjibey (od 1795 Odessa właściwa), na późniejszym bulwarze Primorsky. Inna wersja zakłada, że ​​osada pojawiła się po założeniu samej Odessy, jako osada Mołdawian, Greków i Albańczyków uciekających spod jarzma osmańskiego.

Zmiana nazwy osady i założenie portu morskiego

W 1795 roku Khadjibey został oficjalnie przemianowany na Odessa po greckiej kolonii Odessos, która rzekomo znajdowała się w tym regionie. W rzeczywistości znajdował się u ujścia ujścia rzeki Tylihul (liman). Pierwszy spis ludności, jaki przeprowadzono w Odessie w 1797 r., Obejmował 3455 osób. Od 1795 r. Miasto posiadało własny magistrat miejski, a od 1796 r. Radę miejską złożoną z sześciu członków i Odeską Giełdę Towarową. W 1801 roku w Odessie otworzył pierwszy bank komercyjny. W 1803 roku miasto liczyło 9 000 mieszkańców.

W ich osadzie, znanej również jako Nowa Słobódka, Mołdawianie posiadali stosunkowo niewielkie działki, na których budowali wiejskie domy, uprawiali winnice i ogrody. Placem Michajłowskim stał się centrum tej osady i miejsce pierwszej cerkwi, kościoła Zaśnięcia NMP, zbudowanej w 1821 roku w pobliżu morza, a także cmentarza. W pobliżu znajdowały się koszary wojskowe i wiejskie domy ( dacza ) zamożnych mieszkańców miasta, w tym księcia de Richelieu, mianowanego przez cara Aleksandra I gubernatorem Odessy w 1803 r. Richelieu odegrał rolę podczas Epidemia dżumy osmańskiej, która nawiedziła Odessę jesienią 1812 roku. Odrzucając wszelkie próby wypracowania kompromisu między wymogami kwarantanny a wolnym handlem, książę Kuriakin (Wysoki Komisarz ds. Sanitarnych z Sankt Petersburga) odpowiedział na rozkazy Richelieu.

W okresie od 1795 do 1814 roku ludność Odessy wzrosła 15-krotnie i osiągnęła prawie 20 tys. Pierwszy plan miasta zaprojektował inżynier F. Devollan pod koniec XVIII wieku. Koloniści różnych narodowości osiedlali się głównie na terenie dawnej kolonii, poza oficjalnymi granicami, w konsekwencji czego w pierwszej trzeciej XIX wieku Mołdawanka stała się dominującą osadą. Po zaplanowaniu przez oficjalnych architektów, którzy zaprojektowali budynki w centralnej dzielnicy Odessy, takich jak Włosi Francesco Carlo Boffo i Giovanni Torricelli, Moldovanka została uwzględniona w ogólnym planie miasta, chociaż pierwotny plan ulic, pasów i placów w Mołdawii pozostał niezmieniony. .

Nowe miasto szybko odniosło duży sukces, chociaż początkowo otrzymywało niewielkie fundusze i przywileje ze strony państwa. Jego wczesny rozwój zawdzięczał w dużej mierze pracy księcia de Richelieu, który był gubernatorem miasta w latach 1803–1814. Uciekając przed rewolucją francuską, służył w armii Katarzyny przeciwko Turkom. Przypisuje mu się projektowanie miasta i organizowanie jego udogodnień oraz infrastruktury i jest uważany za jednego z ojców założycieli Odessy wraz z innym Francuzem, hrabią Andraultem de Langeron, który zastąpił go na stanowisku. Richelieu upamiętnia posąg z brązu, odsłonięty w 1828 roku według projektu Ivana Martosa. Mark Twain wspomina o jego wkładzie w rozwój miasta w swoim dzienniku podróży Innocents Abroad : „Wspominam o tym pomniku i schodach, ponieważ mają swoją historię. Richelieu założył Odessę - opiekował się nią z ojcowską troską - pracował z urodzajny mózg i mądre zrozumienie jego najlepszych interesów - swobodnie wydał majątek na ten sam cel - obdarzył go solidnym dobrobytem, ​​który jednak uczyni go jednym z największych miast Starego Świata ”.

W 1819 roku miasto stało się wolnym portem, którego status utrzymywało do 1859 roku. Stało się domem dla niezwykle zróżnicowanej populacji Albańczyków, Ormian, Azerów, Bułgarów, Tatarów krymskich, Francuzów, Niemców (w tym menonitów), Greków, Włosi, Żydzi, Polacy, Rumuni, Rosjanie, Turcy, Ukraińcy i kupcy reprezentujący wiele innych narodowości (stąd liczne imiona „etniczne” na mapie miasta, na przykład Frantsuzky (francuski) i włoski (włoskie) bulwary, Grecheskaya (grecka), Yevreyskaya (żydowska), Arnautskaya (albańska) ulice). Jej kosmopolityczny charakter udokumentował wielki rosyjski poeta Aleksander Puszkin, który w latach 1823–1824 przebywał na wygnaniu wewnętrznym w Odessie. W swoich listach pisał, że Odessa jest miastem, w którym „powietrze wypełnia cała Europa, mówi się po francusku i tam to europejskie gazety i czasopisma do przeczytania ”.

Rozwój Odessy został przerwany przez wojnę krymską w latach 1853–1856, podczas której została zbombardowana przez brytyjskie i cesarskie siły morskie. Szybko się odrodziło, a wzrost handlu uczynił z Odessy największym portem eksportowym zboża w Rosji. W 1866 roku miasto zostało połączone koleją z Kijowem i Charkowem, a także z Jassami w Rumunii.

Miasto stało się domem dużej społeczności żydowskiej w XIX wieku, a do 1897 Żydów szacowano, że stanowią około 37% populacji. Gmina była jednak wielokrotnie poddawana antysemityzmowi i antyżydowskiej agitacji ze strony niemal wszystkich grup chrześcijańskich. Pogromy miały miejsce w 1821, 1859, 1871, 1881 i 1905. Po 1882 r. Wielu odessańskich Żydów uciekło za granicę, szczególnie do regionu osmańskiego, który stał się Palestyną, a miasto stało się ważną bazą poparcia dla syjonizmu.

Początki rewolucji

W 1905 r. Odessa była miejscem powstania robotniczego wspieranego przez załogę rosyjskiego pancernika Potemkin i mieńszewickiej Iskry. Słynny film Siergieja Eisensteina Pancernik Potiomkin upamiętnił powstanie i zawierał scenę, w której setki obywateli Odessan zostało zamordowanych na wielkich kamiennych schodach (obecnie powszechnie znanych jako „Schody Potiomkinowskie”), w jednym z najsłynniejsze sceny w historii kina. U szczytu schodów prowadzących w dół do portu stoi posąg księcia de Richelieu. Faktyczna masakra miała miejsce na pobliskich ulicach, a nie na samych schodach, ale film spowodował, że wielu odwiedziło Odessę, aby zobaczyć miejsce „rzezi”. Atrakcją turystyczną Odessy są nadal „Odeskie Schody”. Film powstał w Odessie Cinema Factory, jednym z najstarszych studiów filmowych byłego Związku Radzieckiego. Po rewolucji bolszewickiej w 1917 roku podczas wojny ukraińsko-radzieckiej w Odessie doszło do dwóch zbrojnych powstań bolszewickich, z których druga zdołała przejąć kontrolę nad miasto; na kolejne miesiące miasto stało się centrum Odeskiej Republiki Radzieckiej. Po podpisaniu traktatu brzeskiego wszystkie siły bolszewickie zostały wyparte przez połączone siły zbrojne Armii Austro-Węgierskiej 13 marca 1918 r., Wspierając Ukraińską Republikę Ludową.

Wraz z końcem wojny I wojna światowa i wycofanie wojsk Państw Centralnych, siły radzieckie walczyły o kontrolę nad krajem z armią Ukraińskiej Republiki Ludowej. Kilka miesięcy później miasto zostało zajęte przez wojska francuskie i greckie, które wspierały rosyjską Białą Armię w jej walce z bolszewikami. Ukraiński generał Nikifor Grigoriev, który stanął po stronie bolszewików, zdołał wyprzeć z miasta niechciane siły potrójnej ententy, ale wkrótce Odessa została odbita przez białą armię rosyjską. W końcu, do 1920 r. Radzieckiej Armii Czerwonej udało się pokonać zarówno ukraińską, jak i rosyjską Białą Armię i zabezpieczyć miasto.

Odescy dotkliwie cierpieli z powodu głodu, który był skutkiem rosyjskiej wojny domowej w latach do radzieckiej polityki prodrazverstka.

• Rewolucyjni żołnierze, Odessa - 1916

• Odessa w pierwszych dniach Rewolucji - 1916

• Rewolucyjni żołnierze - 1916

• Rewolucyjni żołnierze, Odessa - 1916

Odessa w pierwszych dniach Rewolucji - 1916

Rewolucyjni żołnierze - 1916

Rewolucyjni żołnierze, Odessa - 1916

II wojna światowa

Odessa została zaatakowana przez Rumunów i Niemców wojska w sierpniu 1941 r. Obrona Odessy trwała 73 dni od 5 sierpnia do 16 października 1941 r. Obrona była zorganizowana na trzech liniach ze stanowiskami składającymi się z okopów, rowów przeciwpancernych i bunkrów. Pierwsza linia miała 80 kilometrów (50 mil) długości i znajdowała się około 25 do 30 kilometrów (16 do 19 mil) od miasta. Druga i główna linia obrony znajdowała się od 6 do 8 kilometrów (3,7 do 5,0 mil) od miasta i miała około 30 kilometrów (19 mil) długości. Trzecia i ostatnia linia obrony została zorganizowana wewnątrz samego miasta.

Medal „Za obronę Odessy” został ustanowiony 22 grudnia 1942 r. Około 38 000 medali przyznano żołnierzom Armii Radzieckiej, Marynarki Wojennej, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i obywatelom cywilnym, którzy brali udział w obronie miasta. . Było to jedno z pierwszych czterech miast radzieckich, które otrzymały tytuł „Miasta Bohaterów” w 1945 roku (były to Leningrad, Stalingrad i Sewastopol).

Ludmiła Pawlicenko, słynna snajperka, zajęła udział w bitwie o Odessę. Jej pierwsze dwa zabójstwa zostały dokonane w pobliżu Belyayevki przy użyciu karabinu powtarzalnego Mosin-Nagant z karabinem PE. Zakres mocy 4. Podczas obrony Odessy odnotowała 187 potwierdzonych zabójstw. Potwierdzone zabójstwa Pawlicenki podczas II wojny światowej wyniosły 309 (w tym 36 wrogich snajperów).

Przed okupacją przez wojska rumuńskie w 1941 roku, część ludności miasta, przemysłu, infrastruktury i wszystkich możliwych wartości kulturowych została ewakuowana do wewnętrzne regiony ZSRR i wycofujące się jednostki Armii Czerwonej zniszczyły tyle, ile mogły z pozostałych obiektów portowych Odessy. Miasto było eksploatowane w taki sam sposób, jak Kijów.

Podczas II wojny światowej, w latach 1941–1944, Odessa podlegała rumuńskiej administracji, ponieważ miasto zostało włączone do Naddniestrza. W katakumbach miasta trwały jednak walki partyzanckie.

Po oblężeniu Odessy i okupacji państw Osi na obrzeżach miasta zamordowano około 25 000 Odessańczyków, a ponad 35 000 deportowano; stało się to znane jako masakra w Odessie. Większość okrucieństw popełniono w ciągu pierwszych sześciu miesięcy okupacji, która oficjalnie rozpoczęła się 17 października 1941 r., Kiedy zginęło 80% z 210 000 Żydów w regionie, w porównaniu z Żydami w samej Rumunii, gdzie większość przeżyła. Po tym, jak siły hitlerowskie zaczęły tracić pozycję na froncie wschodnim, rumuńska administracja zmieniła swoją politykę, odmawiając deportacji pozostałej ludności żydowskiej do obozów zagłady w okupowanej przez Niemców Polsce i zezwalając Żydom na pracę najemną. W rezultacie, pomimo wydarzeń z 1941 r., Przeżycie ludności żydowskiej na tym obszarze było wyższe niż na innych obszarach okupowanej Europy Wschodniej.

Miasto doznało poważnych zniszczeń i poniosło wiele ofiar w trakcie wojna. Wiele części Odessy zostało zniszczonych podczas oblężenia i odbicia 10 kwietnia 1944 r., Kiedy miasto zostało ostatecznie wyzwolone przez Armię Czerwoną. Niektórzy Odessańczycy mieli bardziej przychylną opinię na temat rumuńskiej okupacji, w przeciwieństwie do sowieckiego oficjalnego poglądu, że był to wyłącznie czas trudności, deprywacji, ucisku i cierpienia - twierdzenia zawarte w pomnikach publicznych i rozpowszechniane do dziś w mediach . Późniejsza polityka radziecka uwięziła i straciła życie wielu Odessańczyków (i deportowała większość ludności niemieckiej) z powodu współpracy z okupantami.

• Znaczek pocztowy ZSRR 1965 „Hero-City Odessa 1941 -1945 ”

• Awers medalu kampanii radzieckiej„ Za obronę Odessy ”

• Rewers medalu kampanii radzieckiej „Za obronę Odessy”; napis „Za naszą sowiecką ojczyznę”

• Certyfikat „Za udział w bohaterskiej obronie Odessy” Logvinov Petr Leontievich otrzymał Medal za Obronę Odessy.

Znaczek pocztowy ZSRR 1965 „Hero-City Odessa 1941-1945”

Awers radzieckiego medalu kampanii „Za obronę Odessy”

Rewers radzieckiego medalu kampanii „Za obronę Odessy”; Napis głosi „Za naszą sowiecką ojczyznę”

Certyfikat „Za udział w bohaterskiej obronie Odessy” Logwinow Petr Leontievich otrzymał Medal za Obronę Odessy.

Powojenna historia

W latach 60. i 70. miasto się rozrastało. Niemniej jednak większość Żydów z Odessy wyemigrowała do Izraela, Stanów Zjednoczonych i innych krajów zachodnich w latach 70. i 90. Wielu z nich trafiło do dzielnicy Brighton Beach na Brooklynie, znanej czasem jako „Mała Odessa”. Na dużą skalę doszło również do migracji krajowych odessańskich klas średnich i wyższych do Moskwy i Leningradu, miast oferujących jeszcze większe możliwości awansu zawodowego. Mimo to miasto szybko się rozwijało, wypełniając pustkę wśród tych, którzy pozostali, nowymi imigrantami z wiejskiej Ukrainy i zaproszonymi profesjonalistami z całego Związku Radzieckiego.

Jako część Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, miasto zachowała i nieco wzmocniła swoją unikalną kosmopolityczną mieszankę kultury rosyjskiej / ukraińskiej / żydowskiej i przeważnie rusofońskie otoczenie z wyjątkowo akcentowanym dialektem rosyjskim używanym w mieście. Wyjątkowa tożsamość miasta ukształtowała się w dużej mierze dzięki zróżnicowanej demografii; wszystkie społeczności w mieście wywarły jakiś wpływ na aspekty życia Odessy.

Odessa to miasto liczące ponad milion mieszkańców. Przemysł miasta obejmuje przemysł stoczniowy, rafinację ropy naftowej, chemikalia, obróbkę metali i przetwórstwo spożywcze. Odessa to także ukraińska baza morska i siedziba floty rybackiej. Miasto znane jest z dużego targu na świeżym powietrzu - targu siódmego kilometra, największego tego typu w Europie.

Miasto było świadkiem przemocy podczas prorosyjskiego konfliktu na Ukrainie w 2014 roku podczas starć w Odessie w 2014 roku. W starciach w Odessie 2 maja 2014 r. Między prorosyjskimi i prorosyjskimi protestującymi zginęły 42 osoby. Podczas protestów zginęło czterech, a co najmniej 32 związkowców zginęło po podpaleniu budynku związku zawodowego po wymianie koktajli Mołotowa między stronami. W ankietach przeprowadzonych od września do grudnia 2014 r. Nie znaleziono poparcia dla przystąpienia do Rosji.

W grudniu 2014 r. W Odessę uderzyły trzy wybuchy bomb, z których jeden zabił jedną osobę (obrażenia odniesione przez ofiarę wskazywały, że z materiałami wybuchowymi). Doradca MSW Zorian Shkiryak powiedział 25 grudnia, że ​​Odessa i Charków stały się na Ukrainie „miastami wykorzystywanymi do eskalacji napięć”. Shkiryak powiedział, że podejrzewał, że te miasta zostały wyróżnione ze względu na ich „położenie geograficzne”. W dniu 5 stycznia 2015 r. Miejskie Centrum Koordynacyjne Euromajdanu i wagon towarowy zostały zbombardowane (bez zabójstwa).

Geografia

Lokalizacja

Odessa znajduje się (46 ° 28'N 30 ° 44'E / 46,467 ° 30,733 ° E / 46,467; 30,733) na tarasowych wzgórzach z widokiem na mały port nad Morzem Czarnym w Zatoce Odeskiej, około 31 km (19 mil) na północ od ujście Dniestru i około 443 km (275 mil) na południe od stolicy Ukrainy Kijowa. Średnia wysokość, na której znajduje się miasto, wynosi około 50 metrów (160 stóp), maksymalna 65 metrów (213 stóp), a minimalna (na wybrzeżu) 4,2 metra (13,8 stopy) nad poziomem morza. Miasto zajmuje obecnie obszar 162,42 km2 (63 2), a gęstość zaludnienia wynosi około 6139 osób / km². Źródła bieżącej wody w mieście obejmują Dniestr, z którego woda jest pobierana, a następnie oczyszczana w zakładzie przetwórczym na obrzeżach miasta. Położona na południu Ukrainy topografia terenu otaczającego miasto jest typowo płaska i przez wiele kilometrów wokół miasta nie ma dużych gór ani wzgórz. Flora należy do gatunków liściastych, a Odessa słynie z wysadzanych drzewami alejek, które na przełomie XIX i XX wieku uczyniły miasto ulubionym miejscem wypoczynku rosyjskiej arystokracji przez cały rok.

Miasto położenie na wybrzeżu Morza Czarnego przyczyniło się również do powstania dynamicznie rozwijającego się przemysłu turystycznego w Odessie. Miejska plaża Arkadia od dawna jest ulubionym miejscem wypoczynku zarówno mieszkańców miasta, jak i przyjezdnych. Jest to duża piaszczysta plaża położona na południe od centrum miasta. Wiele piaszczystych plaż w Odessie jest uważanych za dość wyjątkowe na Ukrainie, ponieważ południowe wybrzeże kraju (zwłaszcza na Krymie) jest zwykle miejscem, w którym rozprzestrzeniło się tworzenie kamienistych i żwirowych plaż.

Wybrzeże klify przylegające do miasta są domem dla częstych osuwisk, powodujących typową zmianę krajobrazu wzdłuż Morza Czarnego. Ze względu na zmienne nachylenia terenu urbaniści są odpowiedzialni za monitorowanie stabilności takich terenów oraz za zachowanie potencjalnie zagrożonej zabudowy i innych struktur miasta nad poziomem morza w pobliżu wody. Potencjalnym zagrożeniem dla infrastruktury i architektury miasta jest także obecność wielu otworów podziemnych. Te wnęki mogą powodować zawalanie się budynków, powodując utratę pieniędzy i biznesu. Ze względu na wpływ klimatu i pogody na skały osadowe pod miastem, rezultatem jest niestabilność pod fundamentami niektórych budynków.

Klimat

Odessa ma wilgotny klimat kontynentalny w okresie gorącego lata ( Dfa , przy użyciu izotermy 0 ° C) graniczącej z klimatem półpustynnym ( BSk ) oraz wilgotnym klimatem subtropikalnym ( Cfa ) To na przestrzeni kilku ostatnich stuleci bardzo pomogło miastu w tworzeniu warunków niezbędnych do rozwoju turystyki letniej. W czasach carskich klimat Odessy uważany był za korzystny dla organizmu, dlatego wielu zamożnych, ale chorowitych ludzi wysyłano do miasta w celu wypoczynku i regeneracji sił. Zaowocowało to rozwojem kultury uzdrowiskowej i powstaniem w mieście szeregu ekskluzywnych hoteli. Średnia roczna temperatura morza wynosi 13–14 ° C (55–57 ° F), podczas gdy temperatury sezonowe wahają się od średnio 6 ° C (43 ° F) w okresie od stycznia do marca do 23 ° C (73 ° F) w sierpniu. Zazwyczaj w sumie przez 4 miesiące - od czerwca do września - średnia temperatura morza w Zatoce Odeskiej i na obszarze zatoki miasta przekracza 20 ° C (68 ° F).

Miasto zazwyczaj doświadcza suchych, mroźnych zim, które są stosunkowo łagodne w porównaniu z większością Ukrainy, ponieważ charakteryzują się temperaturami, które rzadko spadają poniżej -10 ° C (14 ° F). Z drugiej strony lata zauważają zwiększony poziom opadów, a miasto często doświadcza ciepłej pogody z temperaturami często sięgającymi 20 i 30 lat. Pokrywa śnieżna jest często niewielka lub umiarkowana, a służby miejskie rzadko doświadczają tych samych problemów, które często można spotkać w innych, bardziej północnych miastach Ukrainy. Dzieje się tak głównie dlatego, że wyższe temperatury w zimie i nadmorskie położenie Odessy uniemożliwiają znaczne opady śniegu. Dodatkowo miasto prawie nigdy nie boryka się ze zjawiskiem zamarzania mórz.

Demografia

Według spisu ludności z 2001 roku Ukraińcy stanowią większość (62 procent) mieszkańców Odessy, podobnie jak etniczna mniejszość rosyjska (29 procent).

Populacja historyczna

Badanie przeprowadzone w 2015 roku przez Międzynarodowy Instytut Republikański wykazało, że 68% Odessy stanowili Ukraińcy, a 25% Rosjanie.

Pomimo ukraińskiej większości Odessy, rosyjski jest językiem dominującym w mieście. W 2015 roku głównym językiem używanym w domu był rosyjski - około 78% całej populacji - a następnie ukraiński (6%) i równa kombinacja ukraińskiego i rosyjskiego (15%).

Obwód odeski to także jest domem dla wielu innych narodowości i mniejszości etnicznych, w tym między innymi Albańczyków, Ormian, Azerów, Tatarów krymskich, Bułgarów, Gruzinów, Greków, Żydów, Polaków, Rumunów, Turków. Aż do początku lat czterdziestych XX wieku w mieście mieszkała liczna ludność żydowska. W wyniku masowych deportacji do obozów zagłady w czasie II wojny światowej populacja żydowska w mieście znacznie się zmniejszyła. Od lat 70. większość pozostałej ludności żydowskiej wyemigrowała do Izraela i innych krajów, zmniejszając społeczność żydowską.

Przez większość XIX wieku i do połowy XX wieku największa grupa etniczna w Odessie była Rosjanie, przy czym drugą co do wielkości grupą etniczną byli Żydzi.

Historyczny skład etniczny i narodowy

• 1897

1. Rosjanie: 198233 osoby (49,09%)
2. Żydzi: 124511 osób (30,83%)
3. Ukraińcy: 37925 osób (9,39%)
4. Polacy: 17 395 osób (4,31% )
5. Niemcy: 10248 osób (2,54%)
6. Grecy: 5086 osób (1,26%)
7. Tatarzy: 1437 osób (0,36%)
8. Ormianie: 1401 osób (0,35%)
9. Białorusini: 1267 osób (0,31%)
10. Francuzi: 1137 osób (0,28%)

• 1926

1. Rosjanie: 162 789 osób (39,97%)
2. Żydzi: 153 243 osoby (36,69%)
3. Ukraińcy: 73 453 osoby (17,59%)
4. Polacy: 10021 osób (2,40%)
5. Niemcy: 5522 osoby (1,32 %)
6. Białorusini: 2501 osób (0,60%)
7. Ormianie: 1843 osoby (0,44%)
8. Grecy: 1377 osób (0,33%)
9. Bułgarzy: 1186 osób (0,28%)
10. Mołdawianie: 1048 osób (0,25%)

• 1939

1. Żydzi: 200 961 osób (33,26%)
2. Rosjanie: 186 610 osób (30,88%)
3. Ukraińcy: 178 878 osób (29,60%)
4. Polacy: 8829 osób (1,46%)
5. Niemcy: 8424 osoby (1,39%)
6. Bułgarzy: 4967 osób (0,82%)
7. Mołdawianie: 2573 osoby (0,43%)
8. Ormianie: 2298 osób (0,38%)

• 2001

1. Ukraińcy: 622 900 osób (61,6%)
2. Rosjanie: 292 000 osób (29,0%)
3. Bułgarzy: 13 300 osób (1,3%)
4. Żydzi: 12 400 osób (1,2% )
5. Mołdawianie: 7600 osób (0,7%)
6. Białorusini: 6400 osób (0,6%)
7. Ormianie: 4400 osób (0,4%)
8. Polacy: 2100 osób (0,2%)

Władze i jednostki administracyjne

Podczas gdy Odessa jest centrum administracyjnym Rejonu Odeskiego i obwodu odeskiego, miasto jest także głównym składnikiem gminy Odessa.

Miastem Odessa zarządza burmistrz i rada miasta, które współpracują w celu zapewnienia sprawnego funkcjonowania miasta i uzyskać jego zarządzenia miejskie. Budżet miasta jest również kontrolowany przez administrację.

Burmistrz pełni funkcję wykonawczą w administracji miejskiej. Przede wszystkim jest burmistrz wybierany przez elektorat miasta na pięć lat w wyborach bezpośrednich. Wybory prezydenta Odessy w 2015 r. Gennadiy Trukhanov został ponownie wybrany w pierwszej turze wyborów, uzyskując 52,9% głosów. Trukhanov został ponownie wybrany w drugiej turze wyborów burmistrza Odessy w 2020 r., Kiedy głosowało na niego 54,28% wyborców.

Jest pięciu zastępców burmistrzów, z których każdy odpowiada za określoną część porządku publicznego miasta.

Rada Miejska stanowi władzę ustawodawczą administracji, dzięki czemu staje się ona „parlamentem” lub radą miejską. Rada gminy składa się ze 120 wybieranych członków, z których każdy jest wybierany do reprezentowania określonej dzielnicy miasta na czteroletnią kadencję. Obecna rada jest piątą w najnowszej historii miasta i została wybrana w styczniu 2011 r. Na cyklicznych posiedzeniach rady miejskiej omawiane są problemy stojące przed miastem i corocznie opracowywany jest budżet miasta. Rada ma siedemnaście stałych komisji, które odgrywają ważną rolę w kontrolowaniu finansów i praktyk handlowych miasta i jego kupców.

Terytorium Odessy jest podzielone na cztery okręgi administracyjne (okręgi):

• Rejon Kijowski
• Rejon Malynowski
• Rejon Nadmorski
• Rejon Suworowski

Ponadto każdy raion ma własną administrację, podlegającą Radzie Miejskiej Odessy i ograniczoną odpowiedzialnością.

Pejzaż miejski

Na wiele budynków Odessy, co jest raczej charakterystyczne dla ukraińskiego miasta, miało wpływ Śródziemnomorski styl architektury klasycznej. Jest to szczególnie widoczne w budynkach zbudowanych przez takich architektów, jak Włoch Francesco Boffo, który na początku XIX wieku zbudował pałac i kolumnadę dla gubernatora Odessy, księcia Michaiła Woroncowa, Pałac Potockich i wiele innych budynków użyteczności publicznej.

W 1887 roku ukończono budowę jednego z najbardziej znanych zabytków architektonicznych miasta - teatru, w którym do dziś odbywają się liczne przedstawienia; jest powszechnie uważany za jeden z najlepszych teatrów operowych na świecie. Pierwsza opera została otwarta w 1810 r. I zniszczona przez pożar w 1873 r. Nowoczesny gmach został zbudowany przez Fellnera i Helmera w stylu neobarokowym; jego luksusowa sala została zbudowana w stylu rokoko. Mówi się, że dzięki wyjątkowej akustyce nawet szept ze sceny słychać w każdej części sali. Teatr został zaprojektowany na wzór drezdeńskiej opery Semperoper, zbudowanej w 1878 roku, z nietradycyjnym foyer dopasowanym do krzywizn audytorium; ostatnia renowacja budynku została ukończona w 2007 roku.

Najbardziej charakterystyczny symbol Odessy, Schody Potiomkinowskie, to rozległe schody, które wywołują iluzję, tak że osoby na górze widzą tylko szereg dużych stopni, podczas gdy na dole wszystkie stopnie wydają się łączyć w jedną bryłę w kształcie piramidy. Pierwotne 200 stopni (teraz zredukowanych do 192) zostało zaprojektowane przez włoskiego architekta Francesco Boffo i zbudowane w latach 1837-1841. Schody rozsławił Siergiej Eisenstein w swoim filmie Pancernik Potemkin.

Większość miast Domy z XIX wieku zbudowano z wydobywanego w pobliżu wapienia. Opuszczone kopalnie były później wykorzystywane i poszerzane przez lokalnych przemytników. Stworzyło to gigantyczny, skomplikowany labirynt tuneli pod Odessą, zwany „katakumbami odeskimi”. Podczas II wojny światowej katakumby służyły jako kryjówka dla partyzantów i naturalne schronienie dla ludności cywilnej uciekającej przed bombardowaniem samolotu.

Ulica Deribasivska, atrakcyjna aleja dla pieszych nazwana imieniem Hiszpana José de Ribasa. urodzony założyciel Odessy i odznaczony admirał rosyjskiej marynarki wojennej z czasów wojny rosyjsko-tureckiej, słynie z wyjątkowego charakteru i architektury. Latem często spotyka się duże tłumy ludzi spokojnie siedzących i rozmawiających na tarasach zewnętrznych licznych kawiarni, barów i restauracji lub po prostu spacerujących po brukowanej ulicy, która nie jest otwarta dla ruchu kołowego i jest zacieniona przez lipy, które wyznaczają jej trasę. Podobny krajobraz uliczny można znaleźć również w Primorsky Bulvar, wielkiej arterii biegnącej wzdłuż krawędzi płaskowyżu, na którym położone jest miasto, i gdzie znajduje się wiele z najbardziej imponujących budynków w mieście.

Jako jeden z największych na Morzu Czarnym port w Odessie jest ruchliwy przez cały rok. Port morski w Odessie znajduje się na sztucznym odcinku wybrzeża Morza Czarnego, wraz z północno-zachodnią częścią Zatoki Odeskiej. Całkowita długość linii brzegowej portu morskiego w Odessie wynosi około 7,23 km (4,49 mil). Port, który obejmuje rafinerię ropy naftowej, obiekt przeładunkowy kontenerów, strefę pasażerską i liczne obszary obsługi ładunków suchych, ma to szczęście, że jego praca nie jest uzależniona od sezonowej pogody; sam port jest chroniony przed żywiołami falochronami. Port jest w stanie obsłużyć do 14 milionów ton ładunków i około 24 milionów ton produktów naftowych rocznie, podczas gdy jego terminale pasażerskie mogą obsłużyć około 4 milionów pasażerów rocznie przy pełnej przepustowości.

Parki i ogrody

W Odessie znajduje się wiele parków i ogrodów publicznych, między innymi parki Preobrazhensky, Gorky i Victory, z których ten ostatni jest arboretum. W mieście znajduje się również uniwersytecki ogród botaniczny, który niedawno obchodził 200-lecie istnienia, oraz kilka innych mniejszych ogrodów.

Miejski Ogród, czyli Gorodskoy Sad, to chyba najbardziej znany z ogrodów Odessy. Ogród, założony w 1803 roku przez Felixa De Ribasa (brata założyciela Odessy, José de Ribas) na posiadanej przez niego działce miejskiej, znajduje się w samym sercu miasta. Kiedy Felix zdecydował, że nie jest już w stanie zapewnić wystarczających środków na utrzymanie ogrodu, postanowił przekazać go mieszkańcom Odessy. Przeniesienie własności nastąpiło 10 listopada 1806 r. Obecnie ogród jest siedzibą estrady i tradycyjnym miejscem odbywania się teatrów plenerowych w okresie letnim. Liczne rzeźby można również znaleźć na terenie, a także muzyczną fontannę, której wody są sterowane komputerowo w celu skoordynowania z odtwarzaną melodią.

Największy park w Odessie, Park Szewczenki (wcześniej Park Aleksandra) została założona w 1875 roku podczas wizyty w mieście cesarza Aleksandra II. Park zajmuje powierzchnię około 700 na 900 metrów (2300 na 3000 stóp) i znajduje się w pobliżu centrum miasta, po stronie najbliższej morza. Na terenie parku znajduje się wiele obiektów kulturalnych i rozrywkowych oraz szerokie aleje dla pieszych. W centrum parku znajduje się stadion Czornomorców, Kolumna Aleksandra i miejskie obserwatorium. Bulwar Baryatinsky jest popularny ze względu na swoją trasę, która zaczyna się przy bramie parku, a następnie wije się wzdłuż krawędzi płaskowyżu przybrzeżnego. W parku znajduje się wiele pomników i pomników, z których jeden jest poświęcony imiennikowi parku, ukraińskiemu poecie narodowemu Tarasowi Szewczence.

Edukacja

Odessa jest siedzibą kilku uniwersytetów i inne uczelnie wyższe. Najbardziej znanym i najbardziej prestiżowym uniwersytetem w mieście jest Odessa 'I.I. Narodowy Uniwersytet Miecznikowa. Ten uniwersytet jest najstarszy w mieście i został założony edyktem cara Rosji Aleksandra II w 1865 roku jako Cesarski Uniwersytet Noworoski. Od tego czasu uniwersytet stał się jednym z wiodących uniwersytetów naukowo-dydaktycznych na Ukrainie, zatrudniającym około 1800 pracowników i łącznie trzynaście wydziałów akademickich. Oprócz Narodowego Uniwersytetu, miasto jest także siedzibą Odeskiego Narodowego Uniwersytetu Ekonomicznego w 1921 r., Odeskiego Narodowego Uniwersytetu Medycznego (założonego w 1900 r.), Założonego w 1918 r. Odeskiego Narodowego Uniwersytetu Politechnicznego i Odeskiego Narodowego Uniwersytetu Morskiego (założonego w 1930 r.).

Oprócz tych uniwersytetów, miasto jest siedzibą Odeskiej Akademii Prawa, Narodowej Akademii Telekomunikacji i Narodowej Akademii Morskiej w Odessie. Ostatnia z tych instytucji jest wysoce wyspecjalizowaną i prestiżową placówką przygotowującą i szkolącą marynarzy handlowych, w której każdego roku kończy około 1000 nowo wykwalifikowanych podchorążych i podejmuje zatrudnienie w marynarce handlowej wielu krajów na całym świecie. W mieście ma swoją siedzibę również Południowo-Ukraiński Narodowy Uniwersytet Pedagogiczny, jedna z największych instytucji przygotowujących kadrę pedagogiczną na Ukrainie i uznawana za jedną z najlepszych w kraju.

Ponadto dla wszystkich wymienionych powyżej państwowych uniwersytetów, Odessa jest także domem dla wielu prywatnych instytutów edukacyjnych i akademii, które oferują wysoce wyspecjalizowane kursy z wielu różnych przedmiotów. Instytucje te jednak zazwyczaj pobierają znacznie wyższe opłaty niż placówki państwowe i mogły nie mieć takiego samego poziomu oficjalnej akredytacji jak ich rówieśnicy państwowi.

W odniesieniu do szkół podstawowych i średnich Odessa ma wiele szkół obsługujących wszystkie grupy wiekowe, od przedszkola po wiek licealny. Większość z tych szkół jest własnością państwa i jest zarządzana przez państwo, a wszystkie szkoły muszą posiadać akredytację państwową, aby uczyć dzieci.

Kultura

Muzea, sztuka i muzyka

Muzeum Sztuk Pięknych to największa galeria sztuki w mieście, której kolekcja obejmuje płótna głównie rosyjskich malarzy XVII-XXI wieku, kolekcję ikon i sztukę współczesną. Muzeum Sztuki Zachodniej i Wschodniej w Odessie to duże muzeum sztuki; posiada duże zbiory europejskie z XVI – XX wieku oraz eksponowane dzieła sztuki ze Wschodu. Są tam obrazy Caravaggia, Mignarda, Halsa, Teniersa i Del Piombo. Warto również wspomnieć o miejskim Muzeum Aleksandra Puszkina, które poświęcone jest szczegółowemu opisowi krótkiego czasu spędzonego na wygnaniu przez Puszkina w Odessie, w którym nadal pisał. Poeta ma także ulicę miejską nazwaną jego imieniem, a także posąg. Inne muzea w mieście to Muzeum Archeologiczne w Odessie, które mieści się w neoklasycystycznym budynku, Muzeum Numizmatyczne w Odessie, Muzeum Historii Regionalnej w Odessie, Muzeum Bohaterskiej Obrony Odessy (411 Bateria).

Wśród miejskich rzeźb publicznych można zauważyć dwa zestawy lwów Medyceuszy , w Pałacu Woroncowa i Ogrodzie Starosinnyi.

Jacob Adler, główna gwiazda teatru jidysz w Nowym Jorku i ojciec aktorki, reżysera i pedagoga Stelli Adler, urodził się i spędził młodość w Odessie. Do najpopularniejszych rosyjskich show-biznesu z Odessy należą Jakow Smirnoff (komik), Michaił Żwanecki (legendarny pisarz humorystyczny, który zaczynał jako inżynier portowy) i Roman Kartsev (komik Карцев, Роман Андреевич). Sukces Zhvanetsky'ego i Kartseva w latach 70., wraz z zespołem KVN Odessy, przyczynił się do ugruntowanego statusu Odessy jako „stolicy radzieckiego humoru”, którego kulminacją był coroczny festiwal Humoryna, odbywający się na początku kwietnia.

Odessa był także domem zmarłego ormiańskiego malarza Sarkisa Ordyana (1918–2003), ukraińskiego malarza Mickoli Worochty oraz greckiego filologa, autora i promotora demotycznej greki Ioannisa Psycharisa (1854–1929). Yuri Siritsov, basista izraelskiego zespołu metalowego PallaneX pochodzi z Odessy. Igor Glazer Kierownik produkcji Baruch Agadati (1895–1976), izraelski tancerz baletu klasycznego, choreograf, malarz, producent filmowy i reżyser dorastał w Odessie, podobnie jak izraelski artysta i pisarz Nachum Gutman (1898–1980). Izraelski malarz Avigdor Stematsky (1908–1989) urodził się w Odessie.

Odessa była producentem jednego z założycieli radzieckiej szkoły skrzypcowej, Piotra Stolyarskiego. Wyprodukował także wielu muzyków, w tym skrzypków Nathana Milsteina, Davida Ojstracha i Igora Ojstracha, Borisa Goldsteina, Zachara Brona oraz pianistów Światosława Richtera, Benno Moiseiwitscha, Vladimira de Pachmanna, Shurę Cherkassky, Emila Gilelsa, Marię Grinberga, Simon Barere, Leo Podolsky i Yakov Zak. (Uwaga: Richter studiował w Odessie, ale tam się nie urodził).

Od 2010 roku w tym mieście odbywa się corocznie Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Odessie.

Literatura

Poetka Anna Achmatowa urodziła się w Bolszoj Fontanie pod Odessą, jednak jej dalsza twórczość nie była związana z miastem i jego tradycją literacką. Miasto wyprodukowało wielu pisarzy, w tym Izaaka Babela, którego serię opowiadań „Opowieści odeskie” rozgrywa się w mieście. Pozostali Odessyci to duet Ilf i Petrov - autorzy „Dwunastu krzeseł” oraz Jurij Olesha - autor „Trzech grubasów”. Vera Inber, poetka i pisarka, a także poetka i dziennikarka Margarita Aliger urodziła się w Odessie. Włoski pisarz, slawista i antyfaszystowski dysydent Leone Ginzburg urodził się w Odessie w rodzinie żydowskiej, a następnie wyjechał do Włoch, gdzie dorastał i mieszkał.

Jeden z najwybitniejszych przedwojennych pisarzy radzieckich Valentin Kataev urodził się tutaj i swoją karierę pisarską rozpoczął już w liceum (gimnazjum). Zanim przeniósł się do Moskwy w 1922 r., Nawiązał tu sporo znajomości, w tym Jurija Olesę i Ilję Ilf (współautorem Ilfa, Pietrow, był w rzeczywistości brat Katajewa, jego pseudonimem był Pietrow). Katajew stał się dobroczyńcą tych młodych autorów, którzy stali się jednymi z najbardziej utalentowanych i popularnych pisarzy rosyjskich tego okresu. W 1955 r. Kataev został pierwszym redaktorem naczelnym Youth (ros. Юность, Yunost '), jednego z czołowych magazynów literackich Ottepel lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku.

Te autorzy i komicy odegrali wielką rolę w ustanowieniu „mitu odeskiego” w Związku Radzieckim. Odessyci byli i są postrzegani w stereotypie etnicznym jako bystrzy, uliczni i wiecznie optymistyczni. Cechy te znajdują odzwierciedlenie w „dialekcie odeskim”, który czerpie głównie z charakterystycznej mowy Żydów odeskich i jest wzbogacony mnogością wpływów typowych dla miasta portowego. „Mowa odesycka” stała się podstawą „radzieckiego Żyda” przedstawionego w wielu żartach i aktach komediowych, w których żydowski zwolennik służył jako mądry i subtelny dysydent i oportunista, zawsze dążący do własnego dobra, ale nieświadomie wskazując usunąć wady i absurdy radzieckiego reżimu. Żyd odessański w dowcipach zawsze „wyszedł na jaw” i ostatecznie był ukochaną postacią - w przeciwieństwie do innych żartobliwych stereotypów narodowych, takich jak Czukcha, Ukrainiec, Estończyk czy Amerykanin.

Ośrodki wypoczynkowe i opieka zdrowotna

Odessa jest popularnym miejscem turystycznym, z wieloma ośrodkami terapeutycznymi w mieście i jego okolicach. Miejski Instytut Chorób Oka Filatowa i amp; Terapia tkankowa to jedna z wiodących klinik okulistycznych na świecie.

Uroczystości i święta

Prima aprilis, odbywający się co roku 1 kwietnia, to jeden z najbardziej znanych świąt w mieście. Praktyczne żartowanie jest głównym tematem w całym tekście, a Odessanowie ubierają się w wyjątkowy, kolorowy strój, aby wyrazić ich spontaniczne i komiczne osobowości. Tradycję obchodzono od wczesnych lat 70. XX wieku, kiedy humor obywateli Ukrainy został przyciągnięty do telewizji i mediów, a następnie przekształcił się w masowy festiwal. Z uroczystości zarabia się duże pieniądze, wspierając lokalnych artystów i sklepy w Odessie.

Znani Odessanie

Piotr Schmidt (lepiej znany jako „porucznik Schmidt”), jeden z przywódców powstania w Sewastopolu, urodził się w Odessie.

Ze'ev Jabotinsky urodził się w Odessie i w dużej mierze rozwinął swoją wersję syjonizmu we wczesnych latach dwudziestych XX wieku. W Odessie urodził się marszałek Związku Radzieckiego Rodion Yakovlevich Malinovsky, dowódca wojskowy II wojny światowej i minister obrony Związku Radzieckiego, podczas gdy kiedyś w mieście mieszkał znany nazistowski myśliwy Simon Wiesenthal.

Georgi Rosenblum, który był zatrudniony przez Williama Melville'a jako jeden z pierwszych szpiegów brytyjskiego Secret Service Bureau, był rodowitym Odessanem. Innym agentem wywiadu z Odessy był Genrikh Lyushkov, który wstąpił do Odeskiej Czeki w 1920 roku i osiągnął dwugwiazdkowy stopień w NKWD, zanim uciekł do okupowanej przez Japończyków Mandżurii w 1938 roku, aby uniknąć zamordowania.

Kompozytor Jakub Weinberg (1879–1956) urodził się w Odessie. Skomponował ponad 135 utworów i był założycielem Jewish National Conservatory w Jerozolimie, zanim wyemigrował do USA, gdzie stał się „wpływowym głosem w promocji amerykańskiej muzyki żydowskiej”.

Valeria Lukyanova, dziewczyna z Odessa, która wygląda bardzo podobnie do lalki Barbie, zwróciła na siebie uwagę w Internecie i mediach ze względu na jej wygląd przypominający lalkę.

Mikhail Zhvanetsky, pisarz, satyryk i performer najbardziej znany ze swoich programów poświęconych różnym aspektom życia codziennego radzieckiego i poradzieckiego jest jednym z najbardziej znanych żyjących Odessańczyków.

VitaliV (Vitali Vinogradov), artysta i rzeźbiarz mieszkający w Londynie od 1989 roku, urodził się w Odessie.

Kostyantyn Mykolayovych Bocharov, lepiej znany pod pseudonimem Mélovin, pochodzi z Odessy. Najbardziej znany jest ze zwycięstwa w szóstym sezonie X-Factor Ukraine oraz z reprezentowania Ukrainy na Konkursie Piosenki Eurowizji 2018, śpiewając piosenkę „Under the Ladder”.

Yaakov Dori, w Odessie urodził się pierwszy szef sztabu Izraelskich Sił Obronnych i prezes Technion - Israel Institute of Technology, podobnie jak Israel Dostrovsky, izraelski chemik fizyczny, który był piątym prezesem Instytutu Nauki Weizmanna.

Gospodarka

Gospodarka Odessy w dużej mierze wynika z jej tradycyjnej roli miasta portowego. Prawie wolny od lodu port leży w pobliżu ujść Dniepru, Bugu Południowego, Dniestru i Dunaju, które zapewniają dobre połączenie z zapleczem. W okresie sowieckim (do 1991 r.) Miasto było największym portem handlowym ZSRR. ; nadal pełni podobną rolę, co niezależny, najbardziej ruchliwy międzynarodowy port na Ukrainie. Kompleks portowy obejmuje bazę do przesyłu i magazynowania ropy i gazu, obszar przeładunkowy oraz duży port pasażerski. W 2007 roku port w Odessie obsłużył 31 368 000 ton ładunków. Port w Odessie to także jedna z najważniejszych baz marynarki wojennej Ukrainy na Morzu Czarnym. Transport kolejowy to kolejny ważny sektor gospodarki w Odessie - głównie ze względu na rolę, jaką odgrywa w dostarczaniu towarów i imporcie do iz portu w mieście.

Przedsiębiorstwa przemysłowe zlokalizowane w mieście i jego okolicach to między innymi te zajmujące się rafinacja paliw, budowa maszyn, metalurgia i inne rodzaje przemysłu lekkiego, takie jak przetwórstwo żywności, zakłady drzewne i przemysł chemiczny. Rolnictwo jest stosunkowo ważnym sektorem na terenach otaczających miasto. Targ siódmego kilometra to duży kompleks handlowy na obrzeżach miasta, w którym prywatni handlowcy prowadzą obecnie jeden z największych kompleksów targowych w Europie Wschodniej. Rynek ma około 6000 handlowców i około 150 000 klientów dziennie. Według ukraińskiego czasopisma Zerkalo Nedeli dzienna sprzedaż szacowana była na 20 milionów dolarów w 2004 roku. Przy zatrudnieniu 1200 pracowników (głównie ochroniarzy i dozorców) rynek jest również największym rynkiem w regionie. pracodawca. Jest własnością lokalnego potentata ziemskiego i rolniczego Viktora A. Dobriansky'ego i jego trzech wspólników. Tavria-V to najpopularniejsza sieć handlowa w Odessie. Kluczowe obszary działalności to: handel detaliczny, hurt, catering, produkcja, budownictwo i rozwój, marki własne. Uznanie konsumentów przypisuje się głównie wysokiemu poziomowi obsługi i jakości usług. Tavria-V to największa prywatna firma i największy płatnik podatków.

Ulica Deribasivska jest jedną z najważniejszych ulic handlowych w mieście, przy której znajduje się wiele butików i ekskluzywnych sklepów w mieście. Oprócz tego w mieście znajduje się wiele dużych centrów handlowych. XIX-wieczna galeria handlowa Passage była przez długi czas najbardziej ekskluzywną dzielnicą handlową w mieście i do dziś pozostaje ważnym punktem orientacyjnym Odessy.

Sektor turystyczny ma ogromne znaczenie dla Odessy, która jest obecnie drugim najczęściej odwiedzanym miastem na Ukrainie. W 2003 roku sektor ten osiągnął łączne przychody w wysokości 189,2 mln UAH. Inne sektory gospodarki miasta to sektor bankowy: w mieście znajduje się oddział Narodowego Banku Ukrainy. W mieście miał swoją siedzibę Imexbank, jeden z największych banków komercyjnych Ukrainy, jednak 27 maja 2015 r. Ukraiński Fundusz Gwarancji Depozytów podjął decyzję o likwidacji banku. Na tym obszarze kwitły zagraniczne przedsięwzięcia biznesowe, ponieważ od 1 stycznia 2000 r. Znaczna część miasta i jego okolic została uznana za wolną strefę ekonomiczną - pomogło to w tworzeniu ukraińskich oddziałów zagranicznych firm i korporacji oraz pozwoliło im na zwiększenie łatwo inwestować w ukraińskie sektory produkcyjne i usługowe. Do tej pory wiele firm japońskich i chińskich, a także wiele przedsiębiorstw europejskich, zainwestowało w rozwój wolnej strefy ekonomicznej, w tym celu prywatni inwestorzy w mieście zainwestowali ogromne pieniądze w dostarczanie wysokiej jakości nieruchomości biurowe i nowoczesne obiekty produkcyjne, takie jak magazyny i kompleksy produkcyjne.

Odessa ma również dobrze rozwiniętą branżę IT z dużą liczbą firm outsourcingowych i start-upów produktów IT. Do najbardziej znanych startupów należą Looksery i AI Factory, oba opracowane w Odessie i przejęte przez Snap inc.

Naukowcy

W Odessie mieszkało i pracowało wielu światowej sławy naukowców. Należą do nich: Illya Mechnikov (Nagroda Nobla w dziedzinie medycyny 1908), Igor Tamm (nagroda Nobla w dziedzinie fizyki 1958), Selman Waksman (nagroda Nobla w dziedzinie medycyny 1952), Dmitri Mendeleev, Nikolay Pirogov, Ivan Sechenov, Vladimir Filatov, Nikolay Umov, Leonid Mandelstam , Aleksandr Lyapunov, Mark Kerin, Alexander Smakula, Waldemar Haffkine, Valentin Glushko, Israel Dostrovsky i George Gamow.

Transport

Transport morski

Odessa to główny węzeł transportu morskiego, który obejmuje kilka portów, w tym port w Odessie, port w Czarnomorsku (prom, fracht), Yuzhne (tylko fracht). Port w Odessie stał się tymczasową siedzibą ukraińskiej marynarki wojennej po rosyjskiej okupacji Krymu w 2014 roku. Przed upadkiem Związku Radzieckiego w porcie w Odessie znajdowała się główna sowiecka linia wycieczkowa Black Sea Shipping Company.

Statki pasażerskie i promy łączą Odessę ze Stambułem, Hajfą i Warną, a rejsy rzeczne można czasami rezerwować, aby podróżować w górę Dniepru do miast takich jak Cherson, Dniepr i Kijów.

Drogi i transport samochodowy

Pierwszy samochód w Imperium Rosyjskim, Mercedes-Benz należący do V. Navrotsky'ego, przyjechał do Odessy z Francji w 1891 roku. Był popularnym miejskim wydawcą gazety Liść Odessy .

Odessa jest połączona ze stolicą Ukrainy, Kijowem, autostradą M05, wysokiej jakości wielopasmową drogą, która po dalszych pracach rekonstrukcyjnych ma zostać ponownie wyznaczona na „Awtomagistral”. (autostrada) w najbliższej przyszłości. Inne trasy o znaczeniu narodowym, przebiegające przez Odessę, to Autostrada M16 do Mołdawii, M15 do Izmaila i Rumunii oraz M14, która biegnie z Odessy przez Mikołajów i Cherson do wschodniej granicy Ukrainy z Rosją. M14 ma szczególne znaczenie dla przemysłu morskiego i stoczniowego Odessy, ponieważ łączy miasto z innym dużym portem głębokowodnym Ukrainy, Mariupolem, który znajduje się w południowo-wschodniej części kraju.

Odessa ma również dobrze rozwinięty system międzymiejskich dróg gminnych i mniejszych obwodnic. Jednak miastu nadal brakuje pozamiejskiej obwodnicy dla ruchu tranzytowego, który nie chce przejeżdżać przez centrum miasta.

Autobusy międzymiastowe są dostępne z Odessy do wielu miast w Rosji (Moskwa, Rostów- nad Donem, Krasnodar, Piatigorsk), Niemcy (Berlin, Hamburg i Monachium), Grecja (Saloniki i Ateny), Bułgaria (Warna i Sofia) oraz kilka miast Ukrainy i Europy.

Koleje

Odessa jest obsługiwana przez szereg stacji kolejowych i przystanków, z których największym jest Odessa Holovna (Dworzec Główny), skąd pociągi pasażerskie łączą Odessę z Warszawą, Pragą, Bratysławą, Wiedniem, Berlinem, Moskwą, St. Petersburg, miasta Ukrainy i wiele innych miast byłego ZSRR. Pierwszy dworzec kolejowy w mieście został otwarty w latach osiemdziesiątych XIX wieku, jednak podczas drugiej wojny światowej kultowy budynek dworca głównego, który od dawna uważany był za jedną z najważniejszych stacji Imperium Rosyjskiego, został zniszczony przez działania wroga. W 1952 r. Stacja została przebudowana na projekt A Chuprina. Obecny dworzec, charakteryzujący się wieloma socrealistycznymi detalami architektonicznymi i rozmachem, został odnowiony przez państwowe koleje Ukraińskie w 2006 roku.

Transport publiczny

W 1881 roku Odessa jako pierwsze miasto w imperialnej Rosji posiadała linie tramwajów parowych, innowacja, która pojawiła się zaledwie rok po uruchomieniu tramwajów konnych w 1880 roku, obsługiwanych przez belgijską firmę Tramways d'Odessa. Pierwsza linia tramwaju parowego o szerokości 1 metra biegła od dworca kolejowego do Great Fontaine, a druga do Hadzhi Bey Liman. Te trasy były obsługiwane przez to samo przedsiębiorstwo belgijskie. Tramwaj elektryczny zaczął kursować 22 sierpnia 1907 r. Tramwaje zostały sprowadzone z Niemiec.

Miejski system transportu publicznego składa się obecnie z tramwajów, trolejbusów, autobusów i taksówek o stałej trasie (marszrutki). Odessa ma również kolejkę linową na plażę Vidrada i rekreacyjny prom. Istnieją dwie trasy transportu publicznego, które łączą lotnisko w Odessie z centrum miasta: trolejbus nr 14 i marszrutka nr 117.

Dodatkowym środkiem transportu w Odessie jest kolejka linowo-terenowa Schody Potiomkinowskie, która kursuje pomiędzy Miejski Primorsky Bulvar i terminal morski działają od 1902 roku. W 1998 roku, po wielu latach zaniedbań, miasto zdecydowało się zebrać fundusze na wymianę torów i samochodów. Projekt ten był wielokrotnie opóźniany, ale ostatecznie został ukończony osiem lat później w 2005 r. Kolejka linowa stała się teraz tak samo częścią historycznej Odessy, jak schody, do których biegnie równolegle.

Transport lotniczy

Międzynarodowe lotnisko w Odessie, położone na południowy zachód od centrum miasta, jest obsługiwane przez wiele linii lotniczych. Z lotniska często korzystają również obywatele sąsiednich krajów, dla których Odessa jest najbliższym dużym miastem i którzy mogą podróżować bezwizowo na Ukrainę.

Loty tranzytowe z obu Ameryk, Afryki, Azji, Europy i Środka Ze wschodu do Odessy są oferowane przez Ukraine International Airlines za pośrednictwem swojego węzła na międzynarodowym lotnisku Boryspol w Kijowie. Dodatkowo rozbudowana sieć linii Turkish Airlines i codzienne loty oferują ponad 246 miejsc na całym świecie.

Sport

Najpopularniejszym sportem w Odessie jest piłka nożna. Głównym zawodowym klubem piłkarskim w mieście jest FC Chornomorets Odesa, który gra w ukraińskiej Premier League. Czornomorec rozgrywa swoje mecze u siebie na Chornomorets Stadium, elitarnym stadionie, który może pomieścić 34 164 osób. Drugą drużyną piłkarską w Odessie jest FC Odessa.

Koszykówka jest również ważnym sportem w Odessie, a BC Odessa reprezentuje miasto w Ukraińskiej Lidze Koszykówki, najwyższej ligi koszykówki na Ukrainie. Odessa stanie się jednym z pięciu ukraińskich miast, które będą gospodarzem 39. Mistrzostw Europy w koszykówce w 2015 roku.

Sportowcy

Kolarz i lotnik Siergiej Utoczkin był jednym z najbardziej znanych tubylców Odessy w lata przed rewolucją rosyjską. W mieście urodził się szachista Efim Geller. Gimnastyczka Tatiana Gutsu (znana jako „Malowany ptak z Odessy”) przywiozła do domu pierwszy złoty medal olimpijski na Ukrainie jako niezależny naród, pokonując Shannon Miller z USA w zawodach wszechstronnych kobiet na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1992 w Barcelonie w Hiszpanii. Łyżwiarze figurowi Oksana Grishuk i Evgeny Platov zdobyli złote medale olimpijskie w latach 1994 i 1998, a także mistrzostwa świata w tańcu na lodzie w latach 1994, 1995, 1996 i 1997. Oboje urodzili się i wychowali w mieście, choć początkowo jeździli na łyżwach dla Związku Radzieckiego, w Zjednoczonym Zespole, Wspólnoty Niepodległych Państw, a następnie Rosji. Hennadiy Avdyeyenko zdobył złoty medal olimpijski 1988 w skoku wzwyż, ustanawiając rekord olimpijski na 2,38 m (7,81 stopy).

Inni wybitni sportowcy:

• Mykoła Avilov, mistrz olimpijski w dziesięcioboju na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1972 w Monachium
• Oksana Baiul, mistrzyni olimpijska w łyżwiarstwie figurowym w 1994 roku
• Ihor Belanov, Europejski Piłkarz Roku 1986
• Yuriy Bilonoh, Mistrzostwa Europy w pchnięciu kulą w 2002 roku w Monachium
• Leonid Buryak (ur. 1953), piłka nożna trener i były brązowy medalista olimpijski
• Maksim Chmerkovskiy, zawodowa sala balowa & amp; Latynoski tancerz w American Dancing With the Stars
• Valentin Chmerkovskiy, profesjonalna sala balowa & amp; Latynoski tancerz w American Dancing With the Stars
• Charles Goldenberg (1911–1986), piłkarz NFL All-Pro
• Viktor Kanevskyi (ur. 1936), piłkarz i trener
• Svetlana Krachevskaya, srebrna medalistka olimpijska w pchnięciu kulą
• Viacheslav Kravtsov, koszykarz NBA
• Lenny Krayzelburg (ur. 1975), mistrz olimpijski w pływaniu
• Artur Kyshenko, kickboxer Muay Thai K1
• Jewgienij Łapiński, mistrz olimpijski w siatkówce na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1968 w Meksyku
• Roman Pelt, radziecki mistrz szachowy
• Viktor Petrenko , Mistrz olimpijski w łyżwiarstwie figurowym w 1992 roku
• Vladimir Portnoi, srebrny i brązowy medalista olimpijski w gimnastyce
• Vitaliy Pushkar, kierowca wyścigowy, nr 6 w klasyfikacji pucharowej International Rally Challenge Production w 2012 roku
• Theodore Rezvoy, wioślarz oceaniczny, rekordzista Guinnessa (dwukrotnie)
• Ekaterina Rubleva, mistrzyni Rosji w tańcu na lodzie
• Julia Ryabchinskaya, mistrzyni olimpijska w K-1500 m Pojedyncze kajaki na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1972 w Monachium
• Dmitry Salita (ur. 1982), bokser
• Michael Shmerkin (ur. 1970), izraelski łyżwiarz figurowy
• Elina Svitolina ( ur. 1994), zawodowa tenisistka
• Olena Vitrychenko, mistrzyni świata w gimnastyce rytmicznej
• Andriy Voronin (ur. 1979), menadżer i zawodnik piłki nożnej
• Jakow Zheleznyak, Mistrz olimpijski w biegu na 50 m na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1972 w Monachium
• Dayana Yastremska (ur. 2000), zawodowa tenisistka

Miasta bliźniacze - miasta siostrzane

Odessa jest miastem partnerskim:

• Aleksandria, Egipt (1968)
• Baltimore, Stany Zjednoczone (1975)
• Kiszyniów, Mołdawia ( 1994)
• Konstanca, Rumunia (1991)
• Genua, Włochy (1972)
• Hajfa, Izrael (1992)
• Stambuł, Turcja (1997)
• Kalkuta, Indie (1986)
• Liverpool, Wielka Brytania (1957)
• Łódź, Polska (1993)
• Marsylia, Francja (1973)
• Nikozja, Cypr (1996)
• Oulu, Finlandia (1957)
• Qingdao, Chiny (1993)
• Regensburg, Niemcy (1990)
• Split, Chorwacja (1964)
• Szeged, Węgry (1977)
• Vancouver, Kanada (1944)
• Warna, Bułgaria (1958)
• Erewan, Armenia (1995)
• Jokohama, Japonia (1968)

Miasta partnerskie

Odessa współpracowała z:

• Brześć, Białoruś (2004)
• Gdańsk, Polska (1996)
• Kłajpeda, Litwa (2004)
• Larnaka, Cypr (2004)
• Marrakesz, Maroko ( 2019)
• Mińsk, Białoruś (1996)
• Ningbo, Chiny (2008)
• Tallinn, Estonia (1997)
• Tbilisi, Georgia (1996)
• Valparaíso, Chile (2004)
• Wiedeń, Austria (2006)
• Warszawa, Polska (2005)