Mango

Mango to owoc pestkowy wytwarzany z wielu gatunków drzew tropikalnych należących do rodzaju roślin kwitnących Mangifera , uprawiane głównie ze względu na jadalne owoce. Większość z tych gatunków występuje w naturze jako dzikie mango. Rodzaj należy do rodziny nerkowców Anacardiaceae. Mango pochodzi z Azji Południowej, skąd „mango pospolite” lub „mango indyjskie”, Mangifera indica , jest rozpowszechniane na całym świecie, stając się jednym z najczęściej uprawianych owoców w tropikach. Inne gatunki Mangifera (np. Mango końskie, Mangifera foetida ) są uprawiane na bardziej lokalnych zasadach.

Na całym świecie istnieje kilkaset odmian mango. W zależności od odmiany owoce mango różnią się wielkością, kształtem, słodyczą, kolorem skórki i kolorem miąższu, który może być bladożółty, złoty lub pomarańczowy. Mango jest narodowym owocem Indii i narodowym drzewem Bangladeszu.

Spis treści

Etymologia

Angielskie słowo mango ( liczba mnoga „mango” lub „mango”) pochodzi od portugalskiego słowa manga , od malajskiego słowa mangga i od słowa w językach drawidyjskich (tamilskich), mankay , gdzie człowiek reprezentuje „drzewo mango”, a kay reprezentuje „owoc”. Nazwa mango powstała podczas handlu przyprawami z południowymi Indiami w XV i XVI wieku.

Opis

Drzewa mango osiągają wysokość 35–40 m (115-131 stóp) wysokości, z promieniem korony 10 m (33 stóp). Drzewa są długowieczne, ponieważ niektóre okazy nadal owocują po 300 latach. W głębokiej glebie korzeń palowy opada na głębokość 6 m (20 stóp), z obfitymi, szeroko rozrzuconymi korzeniami paszowymi i korzeniami kotwiczącymi wnikającymi głęboko w ziemię . Liście są zimozielone, naprzemiennie, proste, 15-35 cm (5,9-13,8 cala) długości i 6-16 cm (2,4-6,3 cala) szerokości; gdy liście są młode, są pomarańczowo-różowe, szybko zmieniając się w ciemną, błyszczącą czerwoną, a następnie ciemnozieloną w miarę dojrzewania. Kwiaty są produkowane w końcowych wiechach o długości 10–40 cm (3,9–15,7 cala); każdy kwiat jest mały i biały z pięcioma płatkami o długości 5–10 mm (0,20–0,39 cala) i łagodnym, słodkim zapachem. Znanych jest ponad 500 odmian mango, z których wiele dojrzewa latem, a niektóre dają podwójny plon. Dojrzewanie owocu trwa od czterech do pięciu miesięcy.

Dojrzały owoc różni się w zależności od odmiany pod względem wielkości, kształtu, koloru, słodyczy i jakości spożycia. W zależności od odmiany owoce są różnie żółte, pomarańczowe, czerwone lub zielone. Owoc ma pojedynczą płaską, podłużną pestkę, która może być włóknista lub owłosiona na powierzchni i nie oddziela się łatwo od miąższu. Owoce mogą być nieco okrągłe, owalne lub nerkowate, w zakresie od 5–25 centymetrów (2–10 cali) długości i od 140 gramów (5 uncji) do 2 kilogramów (5 funtów) na pojedynczy owoc. Skórka jest skóropodobna, woskowa, gładka i pachnąca, o barwie od zielonego do żółtego, żółto-pomarańczowego, żółtoczerwonego lub różowo-różowa w różnych odcieniach czerwieni, fioletu, różu lub żółci, gdy jest w pełni dojrzała.

Dojrzałe, nienaruszone mango wydzielają charakterystyczny żywiczny, słodki zapach. Wewnątrz dołka o grubości 1–2 mm (0,039–0,079 cala) znajduje się cienka wyściółka pokrywająca pojedyncze nasiono o długości 4–7 cm (1,6–2,8 cala). Mango ma oporne nasiona, które nie przetrwają zamrażania i suszenia. Drzewa mango rosną łatwo z nasion, a kiełkowanie jest największe, gdy nasiona są pozyskiwane z dojrzałych owoców.

Uprawa

Mango uprawiano w Azji Południowej od tysięcy lat i dotarło do Azji Południowo-Wschodniej w okresie V i IV wiek pne. W X wieku n.e. uprawa rozpoczęła się w Afryce Wschodniej. XIV-wieczny marokański podróżnik Ibn Battuta doniósł o tym w Mogadiszu. Uprawa dotarła później do Brazylii, Bermudów, Indii Zachodnich i Meksyku, gdzie odpowiedni klimat pozwala na jego wzrost.

Mango jest obecnie uprawiane w większości bezmrozowego klimatu tropikalnego i cieplejszego subtropikalnego klimatu; prawie połowa światowej produkcji mango jest uprawiana w samych Indiach, a drugim co do wielkości źródłem są Chiny. Mango uprawia się również w Andaluzji w Hiszpanii (głównie w prowincji Málaga), ponieważ jej przybrzeżny klimat subtropikalny jest jednym z nielicznych miejsc w Europie kontynentalnej, które umożliwia wzrost roślin tropikalnych i drzew owocowych. Wyspy Kanaryjskie to kolejny znaczący hiszpański producent owoców. Inni hodowcy to Ameryka Północna (w południowej Florydzie i kalifornijskiej dolinie Coachella), Ameryka Południowa i Środkowa, Karaiby, Hawaje, Afryka Południowa, Zachodnia i Środkowa, Australia, Chiny, Korea Południowa, Pakistan, Bangladesz i Azja Południowo-Wschodnia . Chociaż Indie są największym producentem mango, stanowią mniej niż 1% międzynarodowego handlu mango; Indie konsumują większość własnej produkcji.

Wiele komercyjnych odmian jest szczepionych na odpornych na zimno podkładkach odmiany mango Gomera-1 , pochodzącej z Kuby. Jego system korzeniowy jest dobrze przystosowany do nadmorskiego klimatu śródziemnomorskiego. Wiele z ponad 1000 odmian mango można łatwo uprawiać przy użyciu szczepionych sadzonek, począwszy od „terpentyny mango” (nazwanego tak ze względu na silny smak terpentyny) po Bullock's Heart. Odmiany karłowate lub półkoliste służą jako rośliny ozdobne i mogą być uprawiane w pojemnikach. Mango może dotykać wiele różnych chorób.

Odmiany

Istnieje wiele setek nazwanych odmian mango. W sadach mango często uprawia się kilka odmian, aby poprawić zapylanie. Wiele pożądanych odmian jest monoembrionalnych i muszą być rozmnażane przez szczepienie, w przeciwnym razie nie będą się rozmnażać. Popularną odmianą monoembrionalną jest „Alphonso”, ważny produkt eksportowy, uważany za „króla mango”.

Odmiany, które wyróżniają się w jednym klimacie, mogą zawieść w innym. Na przykład indyjskie odmiany, takie jak 'Julie', płodna odmiana na Jamajce, wymagają corocznego stosowania fungicydów, aby uniknąć śmiertelnej choroby grzybowej antraknozy na Florydzie. Azjatyckie mango jest odporne na antraknozę.

Obecny rynek światowy jest zdominowany przez odmianę 'Tommy Atkins', sadzonkę 'Haden', która po raz pierwszy zaowocowała w 1940 roku na południowej Florydzie i została początkowo odrzucona komercyjnie przez badaczy z Florydy . Hodowcy i importerzy na całym świecie docenili tę odmianę ze względu na jej doskonałą produktywność i odporność na choroby, trwałość, transport, rozmiar i atrakcyjny kolor. Chociaż odmiana Tommy Atkins odnosi sukcesy handlowe, konsumenci mogą preferować inne odmiany, takie jak Alphonso.

Ogólnie dojrzałe mango mają pomarańczowo-żółtą lub czerwonawą skórkę i są soczyste do jedzenia, podczas gdy eksportowane owoce są często zbierane w okresie niedojrzałości z zieloną skórką. Chociaż produkuje się etylen podczas dojrzewania, niedojrzałe eksportowane mango nie ma takiej samej soczystości ani smaku jak świeże owoce.

Produkcja

W 2018 roku globalna produkcja mango (raport obejmuje mangostany i guawy) wyniosła 55,4 mln ton, na czele z Indiami z 39% (22 mln ton) całości światowej (patrz tabela). Kolejnymi co do wielkości producentami były Chiny i Tajlandia (tabela).

Na poziomie hurtowym cena mango różni się w zależności od wielkości, odmiany i innych czynników. Cena FOB podana przez Departament Rolnictwa Stanów Zjednoczonych dla wszystkich mango importowanych do USA wahała się od około 4,60 USD (średnia niska cena) do 5,74 USD (średnia wysoka cena) za pudełko (4 kg / pudełko) w 2018 r.

Zastosowanie kulinarne

Mango jest ogólnie słodkie, chociaż smak i konsystencja miąższu różni się w zależności od odmiany; niektóre, takie jak Alphonso, mają miękką, papkowatą, soczystą konsystencję podobną do przejrzałej śliwki, podczas gdy inne, takie jak Tommy Atkins, są twardsze, jak kantalupa lub awokado, o włóknistej teksturze.

można jeść skórkę niedojrzałego, marynowanego lub gotowanego mango, ale u osób podatnych może to powodować kontaktowe zapalenie skóry ust, dziąseł lub języka.

Kuchnia

Styl „jeża” jest formą przygotowania mango

Kawałki mango Alphonso

Pokrojone mango Ataulfo ​​

Szklanka soku z mango

Mango chutney

Mango jest szeroko stosowane w kuchni. Kwaśne, niedojrzałe mango są używane w chutneyach, piklach, dhalach i innych dodatkach w kuchni bengalskiej lub można je jeść na surowo z solą, chili lub sosem sojowym. Letni napój o nazwie aam panna pochodzi z mango. Pulpa z mango w galarecie lub gotowana z czerwonym gramem dhal i zielonym chilli może być podawana z gotowanym ryżem. Mango lassi jest popularne w całej Azji Południowej, przygotowywane przez zmieszanie dojrzałych mango lub pulpy mango z maślanką i cukrem. Z dojrzałych mango używa się także curry. Aamras to popularny gęsty sok z mango z cukrem lub mlekiem, spożywany z chapatis lub pooris . Miąższ z dojrzałych mango jest również używany do robienia dżemu zwanego mangada . Andhra aavakaaya to marynata z surowego, niedojrzałego, papkowatego i kwaśnego mango, zmieszana z chili w proszku, nasiona kozieradki, proszek musztardowy, sól i olej arachidowy. Mango jest również używane w Andhra Pradesh do przygotowania preparatów dahl . Gudżaraci używają mango do robienia chunda (pikantny, tarty przysmak z mango).

Z mango wytwarza się murabba (przetwory owocowe), muramba (słodki przysmak z tartego mango), amchur (suszone i sproszkowane niedojrzałe mango) oraz pikle, w tym ostra marynata z olejkiem musztardowym i alkohol. Dojrzałe mango jest często krojone w cienkie warstwy, suszone, składane, a następnie krojone. Te batony są podobne do suszonych batonów owocowych z guawy dostępnych w niektórych krajach. Owoce są również dodawane do produktów zbożowych, takich jak musli i muesli owsiana. Mango jest często przygotowywane na Hawajach.

Niedojrzałe mango można jeść z bagoong (szczególnie na Filipinach), sosem rybnym, octem, sosem sojowym lub z odrobiną soli (zwykły lub ostry). Popularne są również suszone paski słodkiego, dojrzałego mango (czasami łączone z bezpestkowym tamaryndem w celu utworzenia mangorind ). Z mango można robić soki, nektar z mango, a także jako przyprawę i główny składnik lodów i sorbetes.

Mango jest używane do produkcji soków, smoothie, lodów, batoniki owocowe, raspados , agua frescas , ciasta i słodki sos chili lub zmieszane z chamoy , słodko-pikantną pastą chili. Jest popularny na patyku zanurzonym w gorącym chili w proszku i soli lub jako główny składnik kombinacji świeżych owoców. W Ameryce Środkowej mango jest spożywane na zielono zmieszane z solą, octem, czarnym pieprzem i ostrym sosem lub jest dojrzałe w różnych formach.

Kawałki mango można rozgnieść i użyć jako polewy do lodów lub zmieszane z mlekiem i lodem jako koktajle mleczne. Słodki kleisty ryż jest aromatyzowany kokosem, a na deser podawany z plasterkami mango. W innych częściach Azji Południowo-Wschodniej mango marynuje się w sosie rybnym i occie ryżowym. Zielone mango można wykorzystać w sałatce z mango z sosem rybnym i suszonymi krewetkami. Mango ze skondensowanym mlekiem może być używane jako dodatek do tartego lodu.

Składniki żywności

Wartość energetyczna na 100 g (3,5 uncji) porcji zwykłego mango wynosi 250 kJ (60 kcal), a jabłka mango nieco wyższe (330 kJ (79 kcal) na 100 g). Świeże mango zawiera różnorodne składniki odżywcze (prawa tabela), ale tylko witamina C i kwas foliowy stanowią znaczące ilości dziennej wartości, odpowiednio 44% i 11%.

Liczne fitochemikalia są obecne w skórce mango i miazga, taka jak triterpen, lupeol. Badane pigmenty skórki mango obejmują karotenoidy, takie jak związek prowitaminy A, beta-karoten, luteina i alfa-karoten oraz polifenole, takie jak kwercetyna, kempferol, kwas galusowy, kwas kawowy, katechiny i garbniki. Mango zawiera unikalny ksantonoid zwany mangiferiną.

Wydaje się, że zawartość fitochemiczna i składników odżywczych różni się w zależności od odmiany mango. Z miazgi mango wyizolowano do 25 różnych karotenoidów, z których najgęstszym był beta-karoten, który odpowiada za żółto-pomarańczową pigmentację większości odmian mango. Liście mango mają również znaczną zawartość polifenoli, w tym ksantonoidów, mangiferyny i kwasu galusowego.

Często uważa się, że pigment euksantyna, znany jako żółcień indyjska, jest wytwarzany z moczu bydła karmionego liśćmi mango; praktykę tę opisano jako zakazaną w 1908 r. z powodu niedożywienia bydła i możliwego zatrucia urushiolem. Wydaje się, że to rzekome pochodzenie euksantyny opiera się na jednym, anegdotycznym źródle, a indyjskie przepisy prawne nie zakazują takiej praktyki.

Smak

Smak owoców mango jest nadawany przez kilka lotne związki organiczne należące głównie do terpenów, furanonów, laktonów i estrów. Różne odmiany lub odmiany mango mogą mieć smak składający się z różnych lotnych substancji chemicznych lub tych samych lotnych substancji chemicznych w różnych ilościach. Ogólnie rzecz biorąc, odmiany mango z New World charakteryzują się dominacją δ-3-carene, monoterpenowego środka smakowego; natomiast wysokie stężenie innych monoterpenów, takich jak (Z) -ocymen i mircen, a także obecność laktonów i furanonów, jest unikalną cechą odmian Starego Świata. W Indiach „Alphonso” jest jedną z najpopularniejszych odmian. W mango „Alphonso” laktony i furanony są syntetyzowane podczas dojrzewania; podczas gdy terpeny i inne środki smakowe są obecne zarówno w owocach rozwijających się (niedojrzałych), jak i dojrzewających. Etylen, hormon związany z dojrzewaniem, dobrze znany z tego, że bierze udział w dojrzewaniu owoców mango, powoduje również zmiany w kompozycji smakowej owoców mango po zastosowaniu egzogennym. W przeciwieństwie do ogromnej ilości dostępnych informacji na temat składu chemicznego smaku mango, biosynteza tych substancji chemicznych nie została dogłębnie zbadana; do tej pory scharakteryzowano tylko kilka genów kodujących enzymy szlaków biosyntezy smaku.

Potencjał kontaktowego zapalenia skóry

Kontakt z olejami zawartymi w liściach mango, łodygach, sokach i skórze może wywołać zapalenie skóry i anafilaksję u osób podatnych. Osoby z historycznym kontaktowym zapaleniem skóry wywołanym przez urushiol (alergen znajdujący się w trującym bluszczu, trującym dębie lub trującym sumaku) mogą być najbardziej narażeni na kontaktowe zapalenie skóry z mango. Inne związki mango, które mogą być odpowiedzialne za zapalenie skóry lub reakcje alergiczne, obejmują mangiferynę. Mogą wystąpić reakcje krzyżowe między alergenami mango i urushiolem. Osoby uczulone mogą nie być w stanie bezpiecznie jeść obranych mango lub pić soku z mango.

Kiedy drzewa mango kwitną wiosną, miejscowi ludzie z alergią mogą odczuwać trudności w oddychaniu, swędzenie oczu lub obrzęk twarzy, nawet zanim pyłek kwiatowy znajdzie się w powietrzu. W tym przypadku czynnikiem drażniącym będzie prawdopodobnie odparowany olejek eteryczny z kwiatów. W pierwszym okresie dojrzewania mango kontakt z częściami roślin mango - głównie sokiem, liśćmi i skórką owoców - jest najczęstszą przyczyną zapalenia skóry roślin na Hawajach.

Historia

Analiza genetyczna a porównanie współczesnych mango z paleoceńskimi skamieniałościami liści mango znalezionymi w pobliżu Damalgiri, Meghalaya wskazuje, że centrum pochodzenia rodzaju mango znajdowało się na subkontynencie indyjskim przed połączeniem się z płytami kontynentu indyjskiego i azjatyckiego, około 60 milionów lat temu. Mango uprawiano w Indiach prawdopodobnie już w 2000 roku pne. Mango zostało sprowadzone do Azji Wschodniej około 400–500 pne, było dostępne w XIV wieku na wybrzeżu suahili, aw XV wieku na Filipiny, a w XVI wieku do Brazylii przez portugalskich odkrywców.

Mango jest wspomniane przez Hendrika van Rheede, holenderskiego dowódcę regionu Malabar w jego książce Hortus Malabaricus z 1678 roku, o roślinach mających wartość ekonomiczną. Kiedy mango po raz pierwszy sprowadzono do kolonii amerykańskich w XVII wieku, musiało być marynowane z powodu braku chłodzenia. Inne owoce również były marynowane i zaczęto nazywać „mango”, zwłaszcza paprykę, aw XVIII wieku słowo „mango” stało się czasownikiem oznaczającym „marynować”.

Mango jest uważane za ewolucyjny anachronizm, zgodnie z którym rozsiewanie nasion było kiedyś dokonywane przez wymarłego już ewolucyjnego zbieracza, takiego jak ssak megafauny.

Znaczenie kulturowe

Mango jest narodowym owocem Indii. Jest to także drzewo narodowe Bangladeszu. W Indiach zbiory i sprzedaż mango odbywają się w okresie od marca do maja i co roku są omawiane przez agencje informacyjne.

Mango ma tradycyjny kontekst w kulturze Azji Południowej. W swoich edyktach mauretański cesarz Ashoka wspomina o sadzeniu drzew owocowych i cieniujących wzdłuż cesarskich dróg:

„Na drogach zostały zasadzone przeze mnie banyany (w tym celu) mogłyby dać cień bydłu i ludziom (i) sadzono gaje mango ”.

W średniowiecznych Indiach indo-perski poeta Amir Khusrow nazwał mango” Naghza Tarin Mewa Hindustan " -" najpiękniejszy owoc Hindustanu ". Mango cieszyło się na dworze sułtana w Delhi Alauddina Khijliego, a Imperium Mogołów szczególnie lubiło owoce: Babur chwali mango w swoim Babarnameh , a Sher Shah Suri zainaugurował tworzenie odmiany Chaunsa po zwycięstwie nad cesarzem Mogołów Humajuna. Mogolski patronat nad ogrodnictwem doprowadził do zaszczepienia tysięcy odmian mango, w tym słynnego Totapuri, który był pierwszą odmianą eksportowaną do Iranu i Azji Środkowej. Mówi się, że Akbar (1556–1605) zasadził 100 000 drzew mango w Lakhi Bagh w Darbhanga w stanie Bihar, podczas gdy Jahangir i Shah Jahan nakazali zasadzenie sadów mango w Lahore i Delhi oraz stworzenie deserów na bazie mango.

Bogini Jainów Ambika jest tradycyjnie przedstawiana jako siedząca pod drzewem mango. Kwiaty mango są również używane w kulcie bogini Saraswati. Liście mango są używane do ozdabiania łuków i drzwi w indyjskich domach oraz podczas wesel i uroczystości, takich jak Ganesh Chaturthi. Motywy mango i paisleys są szeroko stosowane w różnych indyjskich stylach haftu i można je znaleźć w kaszmirskich szatach, Kanchipuram i jedwabnych sari. W Tamil Nadu mango jest określane jako jeden z trzech królewskich owoców, obok banana i jackfruit, ze względu na ich słodycz i smak. Ta triada owoców jest określana jako ma-pala-vazhai . Klasyczny sanskrycki poeta Kālidāsa wychwalał mango.

Mango spopularyzowano w Chinach podczas rewolucji kulturalnej jako symbol miłości przewodniczącego Mao Zedonga do ludzi.

Galeria

Drzewo mango w pełnym rozkwicie

Mango zilustrowane przez Michaela Boyma w książce Flora Sinensis z 1656 roku

Najsłodsze mango Chaunsa z Pakistanu

Prawie dojrzałe fioletowe mango, Izrael

Sindhri mango

Shan-e-Khuda, mango uprawiane w Pakistanie

Rondo Mango, Rajshahi, Bangladesz.

Mango Banganpalli na targu ulicznym

Mango na targu rolnym w Paryżu

Świętujemy pakistańskie mango we Francji